SMART-1
Z Wikipedii
| SMART-1 | |
| Zaangażowani | ESA |
| Rakieta nośna | Ariane 5G |
| Miejsce startu | kosmodrom Kourou, Gujana Francuska |
| Cel misji | Księżyc |
| Orbita (docelowa, początkowa) |
|
| Okrążane ciało niebieskie | Księżyc |
| Perycentrum | 300 km |
| Apocentrum | 3000 km |
| Nachylenie | 90° |
| Czas trwania | |
| Początek misji | 27 września 2003 (23:14 GMT) |
| Koniec misji | 3 września 2006 |
| Wymiary | |
| Wymiary | kadłub: 1 x 1 x 1 m; rozpiętość całkowita 14 m |
| Masa całkowita | 366,5 kg |
| Masa aparatury naukowej | 19 kg |
SMART-1 (ang. Small Missions for Advanced Research in Technology 1) – bezzałogowa sonda kosmiczna Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Przeznaczona do testowania nowych technologii, które mają zostać wykorzystane w konstrukcji przyszłych sond kosmicznych. Sztuczny satelita Księżyca.
Spis treści |
[edytuj] Zadania misji
- Testowanie nowych technologii, w tym silnika jonowego, eksperymentalnego systemu łączności, autonomicznego systemu nawigacji oraz zminiaturyzowanych instrumentów naukowych.
- Obserwacje powierzchni Księżyca: wykonanie map rozmieszczenia pierwiastków chemicznych i minerałów, poszukiwanie śladów lodu wodnego. Zebrane dane posłużą do weryfikacji teorii powstania Księżyca.
[edytuj] Konstrukcja sondy
Kadłub sondy miał kształt sześcianu o długości boku 1 m. Całkowita rozpiętość z dwoma skrzydłami baterii słonecznych wynosiła 14 m. Baterie słoneczne o łącznej powierzchni około 10 m2 dostarczały energii o mocy 1850 W. Silnik jonowy o impulsie właściwym 1640 s wytwarzał ciąg 68 mN. Materiał pędny dla silnika stanowiło 82 kg ksenonu. Sonda stabilizowana była trójosiowo. Całkowita masa przy starcie wynosiła 366,5 kg.
[edytuj] Instrumenty naukowe i eksperymenty
Masa instrumentów naukowych i technologicznych wynosiła 19 kg. Należały do nich:
- kamera panchromatyczna – AMIE (mały aparat fotograficzny o wadze 450 gram)
- spektrometr bliskiej podczerwieni – SIR
- spektrometr rentgenowski – D-CIXS
- spektrometr słonecznego promieniowania rentgenowskiego – XSM
- czujniki pola elektrycznego i plazmy – SPEDE
- zestaw diagnostyczny silnika jonowego – EPDP
- eksperyment łączności kosmicznej w pasmach X i Ka – KaTE
- eksperyment łączności laserowej przy użyciu kamery AMIE – Laser Link
- eksperyment pomiaru libracji Księżyca przy użyciu instrumentów KaTE i AMIE – RSIS
- eksperyment testujący autonomiczny system nawigacji – OBAN
[edytuj] Przebieg misji
Sonda została wyniesiona z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej 27 września 2003 roku przy użyciu rakiety nośnej Ariane 5G wraz z dwoma satelitami telekomunikacyjnymi. Początkowo weszła na wydłużoną orbitę okołoziemską o perygeum 742 km i apogeum 36016 km. Silnik jonowy został po raz pierwszy uruchomiony 30 września 2003. Podczas kolejnych 14 miesięcy dzięki pracy silnika orbita była stopniowo podwyższana. Wykorzystano też trzykrotnie manewry rezonansu grawitacyjnego z Księżycem (19 sierpnia 2004, 15 września 2004 i 12 października 2004), które znacząco modyfikowały orbitę sondy. 15 listopada 2004 SMART-1 wszedł na wstępną orbitę wokółksiężycową o perycentrum 4962 km i apocentrum 51477 km. Dalsze manewry doprowadziły do osiągnięcia 27 lutego 2005 orbity roboczej odległej od powierzchni o około 300 – 3000 km i o nachyleniu 90°. 17 września 2005 po zużyciu prawie całego zapasu ksenonu silnik jonowy został ostatecznie wyłączony. Łącznie pracował on przez 4958,3 h podczas 844 odpaleń. Misja sondy zakończyła się 3 września 2006 roku, podczas 2890 orbity wokół Księżyca, upadkiem na jego powierzchnię.
[edytuj] Ważniejsze odkrycia i wydarzenia
- 27 września 2003 o godzinie 23:14 UTC: start sondy z kosmodromu Kourou.
- 17 czerwca 2004: SMART-1 zrobiła zdjęcie testowe Ziemi przy pomocy kamery AMIE, która później służy do fotografowania powierzchni Księżyca (na zdjęciu uwieczniono część Europy i Afryki).
- 2 listopada 2004: Ostatnie perygeum orbity wokółziemskiej sondy.
- 15 listopada 2004: Pierwsze peryselenium orbity wokółksiężycowej.
- 15 stycznia 2005: W rejonie Mare Crisium (Morze Przesileń) został wykryty wapń.
- 26 stycznia 2005: Na Ziemię przesłane zostały pierwsze, wykonane z bliska, zdjęcia powierzchni Księżyca.
![Moment zderzenia SMART-1 z powierzchnią Księżyca ([1])](../../../upload/shared/thumb/6/68/SMART-1_Impact_flash.jpg/250px-SMART-1_Impact_flash.jpg)
- 27 lutego 2005: Sonda osiągnęła ostateczną 5 godzinną orbitę wokółksiężycową.
- 15 kwietnia 2005: Rozpoczęcie poszukiwań PEL (fr. Pics de Lumiere Eternelle – szczyt wiecznego światła), tj. miejsc na biegunach Księżyca, które są cały czas wystawione na działanie światła słonecznego.
- 8 czerwca 2005: ESA ogłosiła, że na Księżycu został wykryty wapń.
- 3 września 2006 o godzinie 5:42 UTC sonda SMART-1 została celowo rozbita o powierzchnię Księżyca w regionie Lacus Excellentiae (Jezioro Doskonałości) o współrzędnych 46.2º W i 34.4º S[1].Powstałe w momencie uderzenia sondy błysk oraz obłok wyrzuconego pyłu zostały zarejestrowane z Ziemi w obserwatorium astronomicznym na Mauna Kea[2].
[edytuj] Przypisy
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Zobacz też
COS-B (1975) · GEOS 1 i 2 (1977, 1978) · Meteosat (1977–1997) · IUE (1978) · EXOSAT (1983) · Giotto (1985) · Olympus (1989) · Hipparcos (1989) · HST (1990) · Ulysses (1990) · ERS 1 i 2 (1991, 1995) · EURECA (1992) · ISO (1995) · SOHO (1995) · Huygens (1997) · XMM-Newton (1999) · Cluster (2000) · Artemis (2001) · Proba (2001) · Envisat (2002) · MSG 1 i 2 (2002, 2005) · Integral (2002) · Mars Express (2003) · SMART-1 (2003) · Double Star (2003) · Rosetta (2004) · SSETI Express (2005) · CryoSat (2005) · Venus Express (2005) · Galileo (2005–2008) · MetOp-A (2006) · COROT (2006) · GOCE (2007) · Herschel (2007) · Planck (2007) · ADM-Aeolus (2007) · SMOS (2007) · HYLAS (2008) · LISA Pathfinder (2009) · SWARM (2009) · CryoSat-2 (2009) · ExoMars (2011) · Gaia (2011) · BepiColombo (2012) · JWST (2013) · LISA (2013) · Darwin (2015) · Solar Orbiter (2015) · Mars Sample Return (ok. 2016)
