Shiing-shen Chern
Z Wikipedii
Shiing-shen Chern, pinyin Chen Xingshen (26 października 1911 - 3 grudnia 2004), matematyk chiński, działający przede wszystkim w USA.
Studiował matematykę na Uniwersytecie Nankin w Tianjin (1926-1930), następnie na Uniwersytecie Tsinghua w Pekinie (1931-1934) pod kierunkiem prof. Dan Suna. W 1934 wyjechał na dalsze studia do Europy, najpierw na zaproszenie Wilhelma Blaschkego do Hamburga (gdzie w 1936 obronił doktorat), później do Paryża (gdzie był uczniem Elie Cartana. W 1937 powrócił do Chin i pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Tsinghua, czasowo przeniesionym po inwazji japońskiej do miasta Kunmin.
Lata 1943-1946 spędził w Instytucie Studiów Wyższych w Princeton, gdzie poznał m.in. Hermanna Weyla i Oswalda Veblena. Za namową Solomona Lefschetza został redaktorem prestiżowego pisma "Annals of Mathematics". Po II wojnie światowej przyjechał do Szanghaju i założył Instytut Matematyczny Akademii Chińskiej (Academia Sinica), przeniesiony w późniejszych latach do Nanjing.
W 1948 powrócił do pracy w Princeton na zaproszenie Weyla i Veblena i był profesorem Uniwersytetu w Chicago. Od 1960 wykładał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, w 1961 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. Na Uniwersytecie Kalifornijskim powołał do życia Instytut Badań Nauk Matematycznych (1981), którym kierował do 1984. Pozostał w kontakcie z nauką chińską, w 1985 współzakładał Instytut Matematyki Uniwersytetu Nankin. Od 1994 był członkiem Chińskiej Akademii Nauk; od 1985 należał również do londyńskiego Royal Society, w 1986 nadano mu honorowe członkostwo Londyńskiego Towarzystwa Matematycznego. Był ponadto m.in. honorowym prezydentem Uniwersytetu Jiaxing.
W pracy naukowej zajmował się m.in. geometrią różniczkową, propagował w Chinach teorię równoważności Cartana. Podał nowy dowód na wzór Gaussa-Bonneta. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych matematyków XX wieku. Został wyróżniony Narodowym Medalem Nauk (National Medal of Sciences) w 1975, a także jako jedyny Chińczyk prestiżowym matematycznym Medalem Wolfa w 1984. Krótko przed śmiercią, w maju 2004 otrzymał przyznaną po raz pierwszy Nagrodę Shawa w dziedzinie matematyki; w listopadzie 2004 imię Cherna nadano asteroidzie (29552 Chern).
Linki zewnętrzne:
