Regulacyjna teoria temperamentu
Z Wikipedii
Regulacyjna teoria temperamentu, RTT to koncepcja temperamentu polskiego psychologa Jana Strelaua, stanowiąca kontynuację badań nad temperamentem Pawłowa.
W koncepcji tej temperament jest pojęciem dwuwymiarowym - na poziomie energetycznym i czasowym. Na poziomie energetycznym temperament charakteryzują cztery cechy: aktywność, reaktywność, wrażliwość sensoryczna oraz wytrzymałość.
- Aktywność (AK), w teorii Strelaua, jest rozumiana jako tendencja do zachowań o wysokiej wartości stymulacyjnej (dostarczających wysokiej stymulacji zewnętrznej).
- Reaktywność emocjonalna (RE) to tendencja do intensywnego reagowania na bodźce, wywołujące emocje, czyli wrażliwość (↑ RE) lub odporność (↓ RE) emocjonalna. Poziom reaktywności warunkuje styl działania jednostki, czyli typowy sposób wykonywania czynności.
- Wrażliwość sensoryczna (WS) to zdolność reagowania na bodźce o niskiej wartości sensorycznej
- Wytrzymałość (WT) to zdolność adekwatnego reagowania na bodźce długotrwałe lub silnie stymulujące
Pojęcia te wywodzą się z pojęcia siły procesu pobudzenia Pawłowa.
W wymiarze czasowym temperament można opisać następującymi cechami:
- żwawość (ŻW) to tendencja do szybkiego reagowania, utrzymywania wysokiego tempa aktywności oraz łatwej zmiany reakcji
- perseweratywność (PE) to tendencja do kontynuowania zachowań po zaprzestaniu stymulacji
[edytuj] Style działania
Strelau wyróżnił dwa style działania:
- Wspomagający - taki styl charakteryzuje osoby wysokoreaktywne; przeważają u nich czynności pomocnicze nad zasadniczymi, przy wysokiej stymulacji spada ich efektywność działania, preferują zachowania o niskiej wartości stymulacyjnej, a w sytuacjach szczególnej mobilizacji organizmu ponoszą wysokie koszty psychofizyczne.
- Prostolinijny - to styl charakteryzujący osoby niskoreaktywne; u których występuje równowaga czynności zasadniczych i pomocniczych (bądź przewaga tych pierwszych), efektywność działania takich osób spada przy niskiej stymulacji; przy pozbawieniu możliwości podwyższenia poziomu stymulacji, preferują zatem zachowania o wysokiej wartości stymulacyjnej.
