Procjon

Z Wikipedii

Położenie Procjona w gwiazdozbiorze Małego Psa

Procjon (α CMi) - gwiazda, położona w gwiazdozbiorze Małego Psa.

Jest jedną z najbliższych nam gwiazd, znajdująca się w odległości zaledwie 11,36 roku świetlnego od Układu Słonecznego. Nazwa tej najjaśniejszej gwiazdy w konstelacji Małego Psa jest pochodzenia greckiego i wyraża fakt, że Procjon wschodzi nieco wcześniej niż gwiazda Syriusz w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa. Procjon jest gwiazdą podwójną, której główny składnik jest podolbrzymem o żółtobiałym zabarwieniu. Moc promieniowania gwiazdy 7,7 razy przewyższa moc promieniowania Słońca. Towarzyszem Procjona jest biały karzeł, obiegający go w ciągu 40,65 roku. Masa tego białego karła stanowi 0,63 masy naszego Słońca, a jego średnica jest 100 razy mniejsza od średnicy Słońca. Na niebie odnajdziemy jeszcze jednego towarzysza Procjona, z którym tworzy parę optyczną. Procjon jest ponadto jedną z gwiazd tzw. trójkąta zimowego, którego, oprócz niego, tworzą: Syriusz z Wielkiego Psa i Betelgeza z Oriona.

Z Procjonem wiąże się sporo dawnych legend o różnych wariantach. Niektórzy autorzy widzą w nim psa ze sfory Oriona, towarzyszącego razem ze Syriuszem swojemu panu na niebie. Inne legendy nie wykluczają możliwości, że Mały Pies jest jednym z psów samej bogini łowów, płodności i Księżyca - Artemidy. Według innych mitów, jest to pies z orszaku łowieckiego Akteona, syna Autonoe, córki króla Teb. Ten zapalony myśliwy trafił pewnego razu do jaskini, w której kąpała się Artemida. Za to, że ujrzał ją nagą, Artemida przemieniła Akteona w jelenia i zaszczuła własnymi psami na śmierć. Egipcjanom gwiazdozbiór przypominał boga umarłych Anubisa, którego przedstawiano w postaci człowieka z głową szakala, natomiast Arabom i Rzymianom - szczenię.

Procjon to relatywnie młoda gwiazda. Jej wiek ocenia się na 1.7 mld lat (jeden miliard siedemset milionów lat). Jest to jedna trzecia wieku naszego Słońca. Należy ona do typu widmowego F i na diagramie Hertzsprunga-Russella jest położona pomiędzy ciągiem głównym i gałęzią podolbrzymów. W przyszłości zostanie czerwonym olbrzymem. W roku 1990 okryto, że glob gwiazdy wykonuje niewielkie oscylacje. To odkrycie pozwoliło określić wiek Procjona. Astronomowie wyznaczyli też jego masę, która decyduje o tempie jej ewolucji. Masa Procjona jest znana z dużą dokładnością, ponieważ główna gwiazda ma towarzysza, białego karła, który okrąża ją w ciągu ok. 41 lat. Kiedy dwa obiekty okrążają się wzajemnie pod wpływem siły ciężkości, to znając okres obiegu można wyznaczyć ich względne masy. W roku 2000 określono masę Procjona jako 1,5 masy Słońca, a jego odległość od Słońca na 11,4 roku świetlnego.

Źródło:

• Ken Croswell, Oscillating stars reveal their ages, Astronomy Magazine, 20 January 2005.

[edytuj] Zobacz też

• podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii
• lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach