Papier wartościowy (prawo)

Z Wikipedii

Papier wartościowy to dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego w taki sposób, że bez posiadania tego dokumentu nie można wykonywać tego prawa, a przeniesienie własności tego dokumentu powoduje przeniesienie również tego prawa.

Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. 2005 nr 183 poz. 1538) do papierów wartościowych zaliczają się:

• akcje,
• prawa poboru,
• prawa do akcji,
• warrany subskrypcyjne,
• kwity depozytowe,
• obligacje,
• listy zastawne,
• certyfikaty inwestycyjne,
• inne zbywalne papiery wartościowe, tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
• inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w poprzednich punktach, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).

Relacja między papierem wartościowym a prawem to inkorporacja ("papier wartościowy X inkorporuje prawo majątkowe Y"). Inkorporowanymi prawami majątkowymi mogą być wierzytelności pieniężne, udziały, własność rzeczy ruchomych.

Papier wartościowy należy odróżnić od znaku legitymacyjnego, który tylko jest dowodem, że okazicielowi przysługuje określone uprawnienie, ale go w sobie nie inkorporuje. Uprawnienie wykazane znakiem legitymacyjnym może więc być wykonywane bez tego znaku. Nie można natomiast wykonywać prawa z papieru wartościowego nie mając tego papieru.

Papiery wartościowe dzielimy:

• według rodzaju inkorporowanego prawa na:
  • wierzycielskie (inkorporujące wierzytelności pieniężne) - weksel, czek, obligacja, list zastawny, list hipoteczny, świadectwo udziałowe NFI,
  • udziałowe (inkorporujące prawa udziałowe) - akcja (prawo),
  • towarowe (inkorporujące prawo własności) - konosament, dowód składowy,
• według trybu przeniesienia prawa na:
  • imienne (inkorporowane prawo jest przenoszone przez przelew),
  • na okaziciela (inkorporowane prawo jest przenoszone przez przeniesienie posiadania dokumentu),
  • na zlecenie (inkorporowane prawo jest przenoszone przez indos.

Istota, funkcje i regulacja papierów wartościowych różnią się w zależności od systemu prawnego, w którym obiegają. Inne są regulacje systemu anglosaskiego, inne - systemu germańskiego, jeszcze inne - systemu romańskiego. W Polsce przyjęty został, z niewielkimi modyfikacjami, system germański. Podstawą polskiego systemu papierów wartościowych są przepisy art. 921[6]-921[16] Kodeksu cywilnego. Poszczególne rodzaje papierów wartościowych są regulowane przez odpowiednie ustawy szczególne (np. prawo handlowe).