Pal męki

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Pal męki według Lipsiusa

Pal męki lub pal (gr. σταυρóς, ξυλον). Według niektórych biblistów (H. Fulda, P. W. Schmidt, XIX/XX wiek) i wyznań religijnych (żydzi mesjanistyczni, Świadkowie Jehowy), narzędzie, na którym stracono Jezusa Chrystusa.

W grece klasycznej (500 r. p.n.e. - 350 r. p.n.e.) podstawowym znaczeniem rzeczownika σταυρóς (stauros) jest słup, pionowy pal, belka, fragment palisady. Czasownik σταυρoω (stauroō) oznacza natomiast: ogrodzić słupami, otoczyć ostrokołem, palisadą. W tym znaczeniu słów tych używał już Homer, a następnie inni pisarze klasyczni. Z czasem wyraz stauroō zaczął też oznaczać: przymocować do słupa, pala, zaś po okresie klasycznym również ukrzyżować, we współczesnym tego słowa rozumieniu.

W I wieku n.e. powszechnie używano go do opisania egzekucji, często masowych (Józef Flawiusz). Łacińskim odpowiednikiem dla greckiego słowa stauros było łacińskie słowo crux, którego podstawowym znaczeniem były: pal, szubienica, męka, katusze.

W Nowym Testamencie użyto stauros i stauroō do opisu sposobu uśmiercenia Jezusa Chrystusa. W większości przekładów tłumaczy się je na krzyż i ukrzyżowanie. Powszechnie uznają to największe kościoły chrześcijańskie i większość historyków. Niektórzy bibliści odrzucają jednak takie tłumaczenie ze względu na podstawowe znaczenie leksykalne słowa stauros, brak dokładnych opisów ukrzyżowania w Nowym Testamencie oraz brak(według nich) dowodów archeologicznych użycia krzyża w I wieku. ¹

Już w dziele wybitnego znawcy starożytnego Rzymu Justusa Lipsiusa De cruce libri tres (Antwerpia, 1629) przedstawiono argumenty za stosowaniem pojedynczego pala (crux simplex) podczas wykonywania kary śmierci obok pala z poziomą belką zawieszoną na górze (crux commissa) lub na środku (crux immissa) pala (przy czym Lipsius nie neguje tradycji o ukrzyżowaniu Chrystusa z użyciem crux immissa), lecz sam wyraża następujące stwierdzenia:

"Kiedy człowiek, z rozłożonymi rękoma, czci Boga z czystym sercem, przypomina krzyż" ("De Cruce Liber Primus", s. 25)

"Na krzyżu Pana były 4 kawałki drewna, belka pionowa, pozioma, kawałek drewna pod stopy i napis umieszczony u góry" ("De Cruce Liber Primus", s. 49)

Hermann Fulda w książce Das Kreuz und die Kreuzigung (Wrocław, 1878) broni tezy, że Jezus został zawieszony na prostym palu egzekucyjnym, bez dodatkowej poprzeczki, wbitym pionowo w ziemię. Jako dowody przedstawia:

zwyczaj używania tego narzędzia w kaźniach bliskiego Wschodu,
pośrednio sam opis cierpień Jezusa,
liczne wypowiedzi dawnych Ojców Kościoła.

Natomiast profesor Uniwersytetu Bazylejskiego Paul Wilhelm Schmidt w dziele Die Geschichte Jesu (tom 2, Tybinga i Lipsk, 1904) szczegółowo omawia znaczenia słowa stauros i dochodzi do podobnego wniosku, że narzędziem, na którym zawieszono Jezusa był pal.

Dodatkowym argumentem wysuwanym przez zwolenników tego poglądu jest kilkakrotne użycie w Nowym Testamencie innego greckiego słowa o podobnym znaczeniu: ξυλον (ksýlon, dosłownie belka, drewniany słup), w większości przekładów Biblii tłumaczonym na "drzewo" (Dzieje Apostolskie 5:30, 10:39, 13:29; List do Galatów 3:13; 1 List Piotra 2:24).

¹ Według książki Stanisława Kobielusa "Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory" (PAX, Warszawa 2000) istnieją gemmy pochodzące z późniejszych okresów (II i III) wieku przedstawiające ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa na krzyżu z belką poprzeczną.

[edytuj] Wypowiedzi Ojców Kościoła

Tzw. List Barnaby (prawdop. ok.130)

"Podobnie także na krzyż [gr. stauros] wskazuje [Bóg] słowami innego proroka: 'Kiedy to wszystko zostanie dokonane? Pan mówi: kiedy drzewo [gr. ksylon] legnie i kiedy z drzewa krew pocieknie" (12:1)
Powołując się na Mojżesza (Wj 17:11) mającego wzniesione ręce do góry stwierdza, że ten gest był "zapowiedzią krzyża [gr. stauros] i Tego, który miał cierpieć" (12:2)
Powołując się, na miedzianego węża, którego Mojżesz (Lb 21:8) miał wystawić "na widok wszystkich", jako pierwowzór śmierci Jezusa, cytuje: "Mojżesz powiedział do nich: 'Jeśli ktoś z was zostanie ugryziony, niechaj przyjdzie do węża zawieszonego na drzewie [gr. ksylon] i będzie pełen nadziei". (12:5-7) (por. Jn 3:14n)

Meliton z Sardes w "Homilii Paschalnej" (2 połowa II w.)

Pisząc Chrystusie: "Wieczorem zabity, a nocą pogrzebany. Na drzewie [gr. ksylon] Jego kości nie połamano." (w. 71)

" Powiesili Tego, co ziemię zawiesił, przebodli tego, co niebo rozpostarł, przybili do drzewa [gr. ksylon] Tego, co wszystko utwierdził (...) był obnażony na drzewie [gr. ksylon]." (w. 95)

"On został zawieszony na drzewie [gr. ksylon]." (w. 104)

Justyn Męczennik (ur.100):

w "Dialogu z Żydem Tryfonem" (40:3) pisze o krzyżu: "A dalej rozkaz, by baranka pieczono w całości był symbolem męki krzyżowej, którą Chrystus miał wycierpieć. Baranka bowiem przy pieczeniu rozciąga się w kształt krzyża. Jeden prosty rożen przechodzi przez niego od dolnych członków aż do głowy, drugi przez grzbiet i do niego przywiązuje się nogi barankowe"; (91:2)
"W krzyżu bowiem stoi pionowo jedna belka, której wierzchołek ma kształt rogu. Do niej przymocowana jest belka poprzeczna..." por. "Apologia" (I:60,1)
"Biorąc krzyż za literę X [chi] orzekł, że (...) najwyższa potęga rozpostarła się po całym świecie na kształt owej litery"

Tertulian (ur.155):

"My czcimy krzyż, wraz z belką poprzeczną (...) Wam natomiast należy się tym większa nagana, że poświęcacie okaleczone i pozbawione gałęzi drzewo, które inni poświęcili bóstwu w całości" ("Do pogan" 1,12)
"My w każdym razie czcząc krzyż modlimy się do zupełnego i całego Boga" ("Apologetyk" 16,7)
"Dla nas ochroną jest wiara. Jeśli ona nie jest wyczerpana (...) to trzeba tylko zrobić znak krzyża, wymówić jej przyrzeczenie..." ("Lekarstwo na ukłucie skorpiona" 1)
"przy każdej czynności dnia codziennego znaczymy czoło znakiem krzyża" (De corona 3)

Hipolit Rzymski (ur. przed 170):

"Starajcie się zawsze osłaniać swe czoło znakiem krzyża. Jest to bowiem znak męki, dany przeciwko szatanowi, jeżeli ktoś czyni go z wiarą, a nie dla dogodzenia ludziom..." ("Tradycja apostolska" 42)