Ołtarz pergamoński
Z Wikipedii
 |
|
Ołtarz pergamoński zw. Wielkim Ołtarzem, to wolno stojący ołtarz poświęcony Zeusowi i Atenie Nikeforos (Zwycięskiej). Zbudowany został, według projektów Menekratesa z Rodos, w latach (180–160 p.n.e.) w Pergamonie przez Eumenesa || dla upamiętnienia zwycięstwa nad Galatami. Wzniesiono go na tarasie akropolu, dzięki czemu można było go podziwiać ze wszystkich stron. Ołtarz miał kształt prostokątnej budowli o wymiarach 36,4 x 34,2 m, z dwoma wysuniętymi bocznymi skrzydłami, między którymi biegły monumentalne schody. Stopnie schodów zamykały także boki skrzydeł ołtarza. Powyżej cokołu (wysokości 5,5 m) umieszczony był ciągły fryz, zwany wielkim (wysokość fryzu 2,3 m, długość 120,0 m), przedstawiający sceny walki bogów olimpijskich z gigantami, Gigantomachię. Na ścianie wschodniej uwieczniono bogów olimpijskich (Zeus, Atena, Artemida); na zachodniej - bogów ziemi i morza, a na południowej - bogów światła (Helios, Eos, Selene) Nad nim umieszczona była jońska kolumnada. Właściwy ołtarz ofiarny znajdował się wewnątrz utworzonego przez kolumnadę portykowego dziedzińca. Ściany wewnętrzne ołtarza ozdobione były płaskorzeźbami (długość fryzu 79,0 m), opowiadającymi historię z życia Telefosa, syna Heraklesa, uważanego za mitycznego przodka Attalidów. Poszczególne sceny z życia Telefosa przedstawiono w porządku narracyjnym. Wykonane przez kilkunastu artystów rzeźby zdobiące fryz, charakteryzują się niezwykłym realizmem, dynamiką ruchu, którą podkreślają fałdy szat, dramatyzmem treści, oraz misterną techniką wykonania w głębokim reliefie (zwłaszcza w płaskorzeźbach zdobiących ściany boczne budowli). Ołtarz zaliczany jest do szczytowych osiągnięć sztuki hellenistycznej.
W późniejszych czasach ołtarz został zniszczony, a materiał wykorzystany przy budowie tzw. murów bizantyjskich (wzniesionych ok. 700 r.). Podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w 1878 r. przez Karla Humannana odkryto płyty pokryte płaskorzeźbami. Elementy ołtarza zostały przewiezione do Berlina. W latach 1911 – 1930 ołtarz zrekonstruowano. Obecnie jest eksponowany w Muzeum Pergamońskim. W miejscu gdzie znajdował się ołtarz prowadzone są prace archeologiczne.
Zobacz też: sztuka starożytnej Grecji
