Ludowość w twórczości Mickiewicza

Z Wikipedii

Tematy swoich utworów Mickiewicz zaczerpnął z ludowych wierzeń i podań, krążących w ustnych przekazach pośród gminu. Motywy i wątki wywodzące się z „wieści gminnej”, pozwoliły na przedstawienie ludowych bohaterów, ich wewnętrznego świata przeżyć, związku człowieka z przyrodą (w balladach przyroda nie ma nic wspólnego z krajobrazem sentymentalnym; najczęściej jest groźna; często jest tą siłą sprawiedliwości, która wymierza surową karę winnemu jakiejś zbrodni). Stąd też pochodzi, eksponowana w „Balladach i romansach”, wiara w obcowanie świata żywych i zmarłych oraz surowe zasady moralne, sprowadzające się do twierdzenia, iż nie ma zbrodni bez kary. Charakterystyczne jest też to, że kara ta zazwyczaj jest zbiorowa, jak miało to miejsce np. w balladzie „Lilie”, gdzie w następstwie zbrodni popełnionej przez główną bohaterkę zapada się cała cerkiew.

Świat ballad Mickiewicza pełen jest tajemniczych, niewytłumaczalnych zjawisk oraz fantastycznych postaci: zjaw, upiorów, widm (np. świtezianki – nimfy zamieszkujące jezioro Świteź, rusałki). Sprawiedliwość wymierzana jest przez siły nadprzyrodzone.

Charakter „Ballad i romansów” w dużym stopniu wypływa z romantycznego zafascynowania ludowością (folklorem, tym, co tradycyjne, pierwotne). Ludowy charakter „Ballad i romansów” zaznacza się na wszystkich poziomach tekstu: ideowym, artystycznym (pojawiają się regionalizmy, np. w balladzie „Świteź”: larwy w znaczeniu potworów, straszydeł) i w obrębie świata przedstawionego. Ogromnym walorem ballad Mickiewicza jest uwzględnienie kolorytu lokalnego, czyli usytuowanie akcji wielu ballad w konkretnej okolicy, w pejzażu nowogródzkiej ziemi, w codziennych realiach.

Narrator jest kimś z tego samego otoczenia, co bohaterowie utworu, opowiada o tym, co sam przeżył, zobaczył lub usłyszał – nie jest wszechwiedzący, posiada taką samą wiedzę jak przedstawiciele ludu, potrafi ją jednak wyrazić.