Lucy Maud Montgomery
Z Wikipedii
Lucy Maud Montgomery (ur. 30 listopada 1874, zm. 24 kwietnia 1942) - kanadyjska pisarka, najlepiej znana z cyklu powieściowego Ania z Zielonego Wzgórza.
Spis treści |
[edytuj] Biografia[Potrzebny przypis]
L. M. Montgomery urodziła się 30 listopada 1874 roku w Clifton (dziś New London) na Wyspie Księcia Edwarda. Kiedy miała 2 latka jej matka, Clara Woolner Macneill Montgomery, zmarła na gruźlicę. Maud (tak nazywali ją przyjaciele) do końca życia nie mogła się pogodzić z tą stratą. Nie pamiętała matki (często wspominała matkę leżącą w trumnie, jednak jest to bardzo wątpliwe, ponieważ była wtedy jeszcze malutkim dzieckiem), ojca , Hugha Johna Montgomery, widziała kilka razy w życiu (po śmierci Clary Montgomery wyjechał do zachodniej Kanady, a córkę zostawił rodzicom żony), więc zapewne czuła się zawsze bardzo samotna, nie mając w życiu żadnej bliskiej sobie osoby. W swoich pamiętnikach wspomniała, że tylko bardzo samotni ludzie prowadzą dzienniki. W większości jej późniejszych zapisków można wyczuć ból, jaki sprawiało jej to pewnego rodzaju osamotnienie. Wielu ludzi uważa, że Montgomery nie mogła się przecież nigdy czuć samotnie - jej dziadkowie i rodzice mieli po kilkanaścioro rodzeństwa, które osiedliło się blisko siebie, w domu dziadków znajdowała się poczta, którą odwiedzało codziennie zapewne wielu ludzi, a Lucy była bardzo otwarta i przez całe życie miała wielu znajomych. Jednak przyjaciele to nie to samo, co rodzina. Lucy nie miała rodzeństwa (prócz przyrodniego, z którym nie utrzymywała bliskiego kontaktu), z jej opiekunami nigdy nie łączyła ją bliska więź, a jej małżeńskie życie była okropną udręką.
Dzieciństwo spędziła w domu dziadków Macneill w Cavendish - Aleksnadra i Lucy Woolner. Wychowywali ją bardzo surowo, nie potrafili zrozumieć małego dziecka, choć mimo tego Maud kochała dom swojego dzieciństwa. Montgomery w swoich pamiętnikach wielokrotnie opisuje swój żal do dziadków. Przykładem jest tu pewne zdarzenie z dzieciństwa Lucy. Wszystkie dzieci jadały obiad w szkole, jednak gospodarstwo Macneillów znajdowało się tuż obok szkoły, więc babcia kazała dziewczynce wracać na popołudniowy posiłek do domu, co powodowało u niej uczucie wyobcowania. Jej opiekunowie nie zamierzali wyjaśniać Maud plusów tego rozwiązania - po prostu nie uznawali za konieczne przejmowania się uczuciami wychowanki. Montgomery wspominała często, że dziadkowie uważali, że wystarczy dobrze ją ubrać i nakarmić, a o potrzeby duchowe dziecka nie dbali w ogóle. Maud miała wówczas dwie przyjaciółki - rówieśnicę Katie Maurice, swoją sąsiadkę i wdowę, Lucy Gray, która opowiadała jej smutne historie z życia mieszkańców Cavendish. Muad starała się, żeby obie nie dowiedziały się nawzajem o swoim istnieniu.
Wytchnienie od ciężkiej codzienności znajdowała jedynie podczas wakacji w posiadłości rodziców ojca - Park Corner. Jej dziadek, Donald Montgomery, był senatorem w kanadyjskim parlamencie. W Park Corner i jego pobliżu mieszkali również liczni wujowie, ciotki i kuzynostwo. Tam właśnie znajdowały się dwa porcelanowe pieski - pierwowzór Goga i Magoga. Ślub Montgomery również odbył się w Park Corner, a dokładniej w Silver Bush (czyli w Srebrnym Gaju). W tym domu mieszkała ukochana ciotka Maud, siostra jej matki, Annie Campbell, z mężem, Johnem.
Montgomery zawsze uczyła się wyśmienicie, radziła sobie praktycznie z każdym przedmiotem. Jednak w 1890 musiła przerwać naukę. Jej ojciec zaprosił ją do Prince Albert w Saskatchewan. Montgomery wyruszyła wraz z dziadkiem Montgomerym na zachód Kanady. W czasie tej długiej podróży zwiedziła spory kawałek swojej ojczyzny, co rozbudziło w niej patriotycznego ducha. Swą podróż opisała w reportażu pt. "Raj na zachodzie", który opublikowano niebawem w Evening Free Press and Sun z komentarzem: "wspaniały reportaż panny Lucy Ward Montgomery, obiecującej młodej pisarki". Trzeba tu wspomnieć, że często mylono pisownię drugiego imienia Lucy. Times na przykład opisywał przybycie do Saskatchewan senatora Montgomery i towarzyszącej mu wnuczki, panny Lucy Maude. Montgomery bardzo tego nie lubiła - zresztą jak chyba większość z nas.
Mniej więcej w czasie tych odwiedzin zaczęła się literacko "rozkręcać" i w tym sensie był to niezwykle udany czas. Jednak dostarczył on więcej rozczarowań niż radości. Maud korespondowała ze swą macochą już jakiś czas przed przyjazdem (ojciec Maud ożenił sie w Prince Albert kilka lat wcześniej z Mary Ann McRae) i odnosiła wrażenie, że jest ona bardzo miłą kobietą. Miała zapewne nadzieję, że zastąpi ona jej matkę. Rozczarowanie osobą macochy było ogromne. Mary Ann McRae była młoda i całkiem ładna, spodziewała się drugiego dziecka, ale wcale nie miała zamiaru "matkować" Maud. Traktowała ją raczej jako służącą i rywalizowała o względy ojca Maud. L. M. Montgomery miała jedank swoją śliczną, malutką siostrzyczkę Kate, którą zawsze w listach wychwalała. W lutym 1891 urodził się jej braciszek Bruce, którego obdarzyła szczerą nienawiścią. Macocha kazała się nim zajmować jakże przecież młodej i niedoświadczonej Maud. Poza tym Lucy bardzo tęskniła za domem. Jednak pobyt w Prince Albert miał także swoje plusy. Maud postanowiła zostać nauczycielką i podjęła naukę w szkole średniej w Prince Albert. W zachodniej Kanadzie brakowało nauczycieli i ukończenie szkoły średniej gwarantowało dyplom nauczycielski. Jedank nie była to najlepsza szkoła. Maud tak pisała w listach do swojej kuzynki o pobycie w Prince Albert: "Ach, to straszne miejsce zwane szkołą średnią (...) wolałabym, żeby znajdowało się gdzieś w Wenezueli. (...) Czasem mam ochotę skończyć ze sobą. Nawet gdyby płacono mi 1000 dolarów nie zostanę tu na następny rok". Zapewne Montgomery cierpiała również dlatego, że tak okropna osoba zajęła miejsce jej matki. Nie mogła także przyzwyczaić się do klimatu Prince Albert, gdzie często panowały okropne burze. Według kanadyjskich badaczy jej twórczości, kontakty z ojcem były katastrofą - po prostu nie chciał Maud i nie dało się tego nie zauważyć. Mimo, że w pamiętnikach Montgomery pisała o nim jak o świętym, podświadomie czuła ogromny żal. Ten wniosek wycięgnięto z analizy jej twórczości - nie była sierotą, miała przecież ojca i sporą rodzinę blisko siebie, ale prawie wszystko, co napisała było o... sierotach. Nie trzeba być psychoanalitykiem, żeby zauważyć, że w jej książkach postacie zazwyczaj szukają w życiu po prostu rozdzinnego ciepła. W przeciwieństwie do Maud, im prawie zawsze się udaje. Latem 1891 roku ojciec odwiózł Maud do Cavendish. Tu znów podjęła naukę w swojej pierwszej szkole. Do śmierci ojca w 1900 roku Maud utrzymywała z nim tylko kontakt listowny. Jej macocha zmarła w 1910. Hugh i Mary Ann Montgomery mieli oprócz Kate i Bruce'a jeszcze dwoje dzieci, Ilę i Cyryla. Montgomery praktycznie nigdy się z nimi nie widywała, ale utrzymywała kontakt listowny.
Całą zimę po powrocie spędziła w Park Corner ucząc kuzynów muzyki. Pisała również wiele wierszy i opowiadań, które nierzadko publikowano w miejscowych gazetach. Cały 1892 rok spędziła na pisaniu, jednak następnego roku postanowiła wstąpić do college'u Prince of Wales w Charlottetown (była to koedukacyjna szkoła prezbiteriańska). W 1893 dostała się na wymarzoną uczelnię i w ciągu roku przerobiła materiał dwóch lat, zdobywając dyplom nauczycielski. Było to naprawdę godne podziwu - dziś nie wyobrażalibyśmy sobie, że w ciągu roku można opanować tak rozległą i różnorodną wiedzę. W college'u uczono różnych dziedzin związanych z rolnictwem, łaciny, francuskiego, niemieckiego, historii podzielonej na wiele działów, geografii, chemii, literatury angielskiej i jeszcze wielu, wielu innych, dość dla nas niesamowitych przedmiotów. Wiosną zaczynały się pierwsze, trwające tydzień, testy dla kandydatów na absolwentów college'u. Trzeba było zaliczyć każdy przedmiot, a testy nie trwały około godziny jak dziś, tylko po kilka (czasem od rana do południa). W dodatku w ciągu dnia odbywały się po 2-3 takie egzaminy. Kandydaci na nauczycieli po tygodniowej przerwie musieli zaliczać kolejne testy. Nic dziwnego, że jedynie 45 osobom udało się je zaliczyć. Lucy Montgomery była wszędzie w ścisłej czołówce - oprócz chemii. Po pomyślnym ukończeniu szkoły, przyszedł czas na realizowanie kolejnych marzeń. Żeby zdobyć pieniądze na swój główny cel - studia na uniwersytecie, Maud musiała podjąć pracę. Jej dziadek nie uważał wykszatałcenia i pracy kobiet za potrzebne, nie chciał więc nawet pożyczyć Maud konia, aby ta mogła osobiście odwiedzać swoje potencjalne miejsca pracy. Młoda nauczycielka musiała sobie radzić za pomocą listów. W końcu dostała pracę w Bideford. Bardzo miło wspominała spędzony tam rok. Mieszkała u miłych ludzi, poznała wielu przyjaciół, a i jej uczniowie nie sprawiali kłopotów. Pojawiało się ich w szkole nawet coraz więcej. We wrześniu 1895 roku wyruszyła na uniwersytet Dalhousie w Halifax. Spędziła tam całkiem miły rok, który zaowocował wieloma sukcesami literackimi. Jednak już kilka lat później przyznała, że pod względem wykształcenia był on starcony. Nie stać jej było na studia, więc chodziła tylko na wybrane wykłady z literatury i historii. 23.07.1895 otrzymała licencję nauczyciela. Przez jeden, okropny rok pracowała w Belmont, kolejny - przyjemniejszy, w Lower Bedeque. Literacko rozwijała się bardzo dobrze, wiele publikowała. W marcu 1898 zmarł dziadek Macneill. Żadne z jego kilkorga dzieci nie poczuwało się do obowiązku opieki nad swoją schorowaną matką. Poczucie obowiązku, wpojone Maud w dzieciństwie, nie zawiodło. Zrezygnowała ze swoich licznych planów i powróciła do Cavendish. Dziadek zapisał dom wujowi Maud, co było oczywiście ogromną niesprawiedliwością, także według Maud i rodziny Montgomerych. Jednak nic nie dało się zrobić i wujek John przejął gospodarstwo. Lucy musiała o nie dbać i remontować, zaś wujek John prowadził farmę. Wtedy zaczął się najgorszy okres w życiu Maud. Jej babcia była okropną osobą. Tak jak wielu starszych ludzi, wciąż uważała, że każdy chce ją otruć albo że coś jej ukradziono. Nie ufała nawet Maud. Poza tym mogła czuć się zapewne dość samotna - żadne z jej pięciorga dzieci nie odwiedzało domu w Cavendish, ani nawet nie przysyłało pieniędzy. Montgomery żaliła się w swoich pamiętnikach, że babcia nie pozwala się jej kąpać częściej niż raz (!) na dwa tygodnie, bo skoro sama nie myje się nigdy (!!!?), to uważa, że inni też nie powinni. Był to niezwykle ciężki okres w życiu Maud. W Cavendish nie było już prawie żadnych jej dawnych przyjaciół. Zaczęły się u niej depresje. Ale wpadła również na pomysł napisania "Ani z Zielonego Wzgórza". Zarabiała już naprawdę duże pieniądze na swoich opowiadaniach (mała ciekawostka - w jej pamiętnikach właśnie w 1898 widnieje zapis o jedynej chyba polskiej książce, którą kiedykolwiek przeczytała - "Quo Vadis", ówczesenej powieści roku). Praca nad artykułem trwa
[edytuj] Kariera
Debiutowała w wieku szesnastu lat na łamach prasy reportażem o Saskatchewanie. Wszystkie jej próby pisarskie były bez znaczenia do czasu ukazania się w 1908 powieści "Ania z Zielonego Wzgórza". Książka zyskała powodzenie czytelników i pisarka pisała dalsze tomy cyklu. "Ania z Zielonego Wzgórza" została kilkakrotnie sfilmowana, również jako serial animowany.
Oprócz "Ani" napisała kilkanaście książek, które choć pisane nieco pretensjonalną angielszczyzną zachowały poczytność do naszych czasów. Jej powieści były tłumaczone na wiele języków.
Była członkiem angielskiego królewskiego Towarzystwa Sztuki i Literatury. Przez 40 lat prowadziła korespondencję z E.Weberem. Listy te, wydane w 1960 w Toronto są jedynym źródłem informacji o pisarce.
Pisarka zmarła w Toronto i została pochowana w Cavendish na Wyspie Księcia Edwarda
[edytuj] Nagrody
- srebrny medal francuskiego Instytutu Literatów i Artystów
- order Imperium Brytyjskiego
[edytuj] Powieści Lucy Maud Montgomery
- 1908 - Anne of Green Gables – Ania z Zielonego wzgórza
- 1909 - Anne of Avonlea - "Ania z Avonlea"
- 1910 - Kilmeny of the Orchard - "Kilmeny ze starego sadu"
- 1911 - The Story Girl - "Historynka"
- 1912 - Chronicles of Avonlea - "Opowieści z Avonlea"
- 1913 - The Golden Road - "Złoty gościniec"
- 1915 - Anne of the Island - "Ania na Uniwersytecie"
- 1916 - The Watchman & Other Poems
- 1917 - Anne's House of Dreams - "Wymarzony dom Ani"
- 1919 - Rainbow Valley - "Dolina Tęczy"
- 1920 - Further Chronicles of Avonlea - "Pożegnanie z Avonlea"
- 1921 - Rilla of Ingleside - "Rilla ze Złotego Brzegu"
- 1923 - Emily of New Moon - "Emilka ze Srebrnego Nowiu"
- 1925 - Emily Climbs - "Emilka dojrzewa"
- 1926 - The Blue Castle - "Błękitny Zamek"
- 1927 - Emily's Quest - "Emilka na falach życia"
- 1929 - Magic for Marigold - "Czary Marigold"
- 1931 - A Tangled Web - "Dzban ciotki Becky"
- 1933 - Pat of Silver Bush - "Pat ze Srebrnego Gaju"
- 1934 - Courageous Women (with others)
- 1935 - Mistress Pat - "Pani na Srebrnym Gaju"
- 1936 - Anne of Windy Poplars - "Ania z Szumiących Topoli"
- 1937 - Jane of Lantern Hill - "Janka z Latarniowego Wzgórza"
- 1939 - Anne of Ingleside - "Ania ze Złotego Brzegu"
- 1974 - The Road to Yesterday
