Księżyce nieregularne
Z Wikipedii
Księżyce nieregularne - niewielkie satelity krążące wokół planet po wydłużonych, nachylonych i zapętlonych orbitach. Najczęściej poruszają sie one ruchem przeciwnym do obrotu planety. W Układzie Słonecznym księżyce nieregularne odkryto wokół gazowych olbrzymów - Jowisza (55), Saturna (26), Urana (9) i Neptuna (7). Pierwszym z nich był Tryton odkryty w 1846. Jest on również największym księżycem nieregularnym Układu Słonecznego.
[edytuj] Powstawanie
Własciwości orbit księżyców nieregularnych świadczą że pierwotnie krążyły one wokół Słońca lecz zostały przechwycone.
Rozważa się trzy hipotezy wychwytu:
- Hamowanie aerodynamiczne - według niej planetozymale miałyby być wyhamowane w powstającej, rozdętej atmosferze planety.
- Wychwyt przez ściąganie - powstająca planeta przyciaga gaz i bardzo szybko zwiększa swoją masę. Jej grawitacja szybko się zwiększa i wychwytuje planetozymale, które znalazły się w powiększającej się strefie Hilla.
- Oddziaływania trzyciałowe - dwa palnetozymale przelatujące w pobliżu planety prawie się zderzają. Jeden z nich traci energię i zostaje schwytany, drugi ją zyskuje i ucieka. W przeciwieństwie do dwu poprzednich, mechanizm ten działa również w przypadku uformowanych już ostatecznie planet.
Pierwsze dwie hipotezy nie tłumaczą obecności księżyców nieregulanrych wokół Urana i Neptuna. Planety te powstawały w zewnętrznych obszarach dysku planetarnego, gdzie gęstość materii była znacznie mniejsza niż w miejscach powstawania Jowisza i Saturna, przez co ich jądra rosły znacznie wolniej. Zanim osiągnęły one odpowiednią masę większość materii dysku osiadła na Słońcu lub została rozproszona w przestrzeni międzygwiazdowej. Obie planety nie przechodziły też etapu błyskawicznego wzrostu.
[edytuj] Źródła
- David Jewitt, Scott S. Sheppard, Jan Kleyna, Najdziwniejsze księżyce pod Śłońcem, "Świat Nauki" wrzesień 2006, Warszawa: Prószyński Media 2006
