Karol Edward Holtei
Z Wikipedii
Karl Eduard von Holtei - (ur. 24 stycznia 1798 we Wrocławiu - zm. 12 lutego 1880 we Wrocławiu) niemiecki poeta romantyczny, pisarz, aktor i reżyser teatralny. Uważany za najbardziej barwną postać kulturalną XIX wiecznego śląska. Jego ojciec był huzarem, matka zmarła, gdy był jeszcze dzieckiem. Uczęszczał do gimnazjum we Wrocławiu. W 1815 r. ochotniczo wstąpił do armii pruskiej, zaraz potem zaczął studiować prawo na Uniwersytecie we Wrocławiu lecz szybko zrezygnował na rzecz teatru. Debiutował w teatrze wrocławskim jako Mortimer w sztuce Mona Stuart Schillera. Przez następne dwa lata prowadził wędrowne życie, częściej recytując swoje wiersze niż występując jako aktor na scenie.
Spis treści |
[edytuj] Urywki kariery
4 lutego 1821 ożenił się z aktorką Luise Rogée w kościele ewangelickim w Obornikach Śląskich z którą zamieszkał w swojej rezydencji w tejże miejscowości. Po narodzinach dzieci zasadził przed swoim domem jodły, z których wyrosły jedynie dwie - po latach stały się herbem miasta. Założyciel i redaktor gazety "Goniec Obornicki". Wraz z żoną przeprowadził się do Wrocławia, pracował we Wrocławiu jako poeta teatralny w Kalte Asche. Później przeniósł się do Berlina, gdzie jego żona miała kontrakt w teatrze na Dworze. Napisał tu wodewile: Die Wiener in Berlin (1824), i Die Berliner in Wien (1825), które zdobyły wielką popularność.
Wkrótce po śmierci pierwszej żony w 1825 r. otrzymał kontrakt w berlińskim Königsstädtischen Theater na placu Aleksandra, napisał tam wiele sztuk taetralnych m.in. Lenone (1829) oraz Der alte Feldherr (1829). W 1830 ożenił się z Julią Holzbecher (1809-1839), aktorką pracującą w tym samym teatrze, grał z nią w Darmstadt. Po powrocie do Berlina w 1831 r. napisał libretto do opery Des Adlers Horst dla Freanz'a Gläsera (1798-1861), a dla Ludwiga Devrienta dramat, Den dumme Peter (1837).
W 1833 Holtei wrócił na scenę i wraz z żoną odbył tournee po ważnych miejscowościach, objęło ono m.in. Hamburg, Lipsk, Drezno, Monachium i Wiedeń. Jego zdolności recytatorskie, zwłaszcza dramatów Szekspira przyniosły mu dużą sławę i w rezultacie stanowisko kierownika teatru we Wiedniu. Chociaż był zadowolony z sukcesów aktorskich i recytatorskich opuścił Wiedeń w 1836 r. i w latach 1837-1839 kierował teatrem w Rydze, gdzie zmarła jego druga żona.
Podróżwał po Niemczech recytując wiersze, na krótko przyjął posadę we Wrocławiu następnie osiadł w 1847 w Graz, gdzie napisał powieści: Die Vagatunden (1851), Christian Lammfell (1853) i Den letlte Komodiant (1863). Ostatnie lata życia spędził we Wrocławiu, nie mając środków finansowych zamieszkał w klasztorze, tam zmarł.
Można powiedzieć, że Holtei wprowadził do kultury niemieckiej wodewil. Podróżował po całej Europie. Mówiono również, iż jako recytator nie miał sobie równych w deklamowaniu Szekspira. Był też pisarzem lirycznym, ważniejszymi jego dziełami tego rodzaju są Schlesische Gedichte (1830), Gedichte (1861), Stimmen des Waldes (1854). W młodości przebywał przez pewien czas w Obornikach Śl. w wierszach opowiadał o krainie swego dzieciństwa, o tej małej cichej osadzie wśród lasów i gór. Wspomnieć należy również o autobiografii Holei'a Vierzig Jahre (1843-1850) z suplementem Noch ein Jahr in Schlesien (1864). W latach sześćdziesiątych kilkukrotnie odwiedził ziemię kłodzką, gdzie korzystał z tamtejszych uzdrowisk oraz koncertów podczas których grano ulubioną melodię pisarza: "Mantellied". Po jego kilkukrotnych odwiedzinach i obdarowaniu długim wierszem, 1 września 1867 r. władze miasta Duszniki Zdrój nadały mu honorowe obywatelstwo, którego co prawda poeta nie mógł odebrać osobiście, ale w krótce odwdzięczył się darując miastu pieśń i portret z autografem i dedykacją.
[edytuj] Spuścizna poety
Karol Holtei podróżował po całej Europie szerząc nutę przyjaźni w sercach wielu narodów. Był przyjaźnie nastawiony do Polski i Polaków. Przyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem. Tłumaczył jego utwory na język niemiecki (choć nie zabrakło głosów sceptyków twierdzących, że nie podawał przy tym, że jest to tłumaczenie), a losy wielu polskich bohaterów takich jak m.in. Tadeusz Kościuszko nie były mu obojętne co udowodnił pisząc utwory Stary wódz, Stanisław, czy Ostatni Polak. Ta przyjaźń i postawa nigdy nie została zapomniana. Wiele miejsc w miastach w których bywał, zarówno Polski jak i Europy, otrzymało nazwy na cześć poety i jego działalności. Stawiano mu również pomniki, a i dziś jego imieniem nazywane są szkoły. To stało się m.in. motywacją by uczcić jego pamięć nadając dia 9 listopada 1997 roku jego imię Liceum Ogólnokształcącemu w Obornikach Śląskich, również jako symbol pojednania polsko-niemieckiego.
[edytuj] Dzieci Holtei'a
[edytuj] z Luise Rogée
[edytuj] z Julie Holzbecher
- ??
