Karaiby w XIX wieku
Z Wikipedii
Karaiby - to popularna, skrótowa nazwa archipelagów Wielkie Antyle i Małe Antyle, odgradzających Morze Karaibskie od Oceanu Atlantyckiego. W skład Karaibów wchodzą duże wyspy Kuba, Dominikana (Santo Domingo), Jamajka i Portoryko (Puerto Rico) oraz kilkadziesiąt pomniejszych.
Na początku XIX w. Kuba, wschodnia część Haiti (Dominikana) i Portoryko stanowiły własność Korony hiszpańskiej, Jamajka należała do W. Brytanii, zachodnia część Haiti do Francji.
We francuskiej części Haiti w 1791 r. czarni niewolnicy, stanowiący zdecydowaną większość ludności wyspy, uniezależnili się w drodze zbrojnego powstania od Francuzów, rozbili ekspedycję wojsk napoleońskich w 1803 r. i w następnym roku utworzyli własne niepodległe państwo.
Również hiszpańska Dominikana, po kilku nieudanych powstaniach, uzyskała niepodległość w 1844 r. W ten sposób wszystkie hiszpańskie posiadłości w pierwszej połowie XIX w. stały się niepodległe, prócz Kuby i Portoryko.
Kuba, największa z wysp karaibskich, mimo kilkakrotnych buntów tubylczej ludności w latach 1868-1875 i 1895, pozostawała zależna od Hiszpanii do 1898 r., to jest do wojny Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej z Hiszpanią. Po klęsce Hiszpanii uzyskała niepodległość pod egidą USA, podobnie jak Portoryko. Hiszpanie zorganizowali na wyspie wielkie plantacje upraw trzciny cukrowej, a także tytoniu, i stała się ona największym eksporterem cukru oraz cygar na świecie, przy czym głównym odbiorcą tych wyrobów były Stany Zjednoczone. One też uzależniły Kubę gospodarczo i politycznie od siebie aż do 1959 r.
Najbardziej stabilna sytuacja polityczna panowała na brytyjskiej Jamajce. Na wyspie Brytyjczycy zorganizowali wielkie wydajne plantacje trzciny cukrowej. Prace na nich wykonywali również Murzyni, lecz uzyskali oni w 1834 r. status ludzi wolnych. Wówczas też zaczęto stosować mechanizację prac na plantacjach trzciny cukrowej i wybudowano duże rafinerie cukru na wyspie. Wyspa przynosiła ciągle wielkie dochody i była najbardziej rozwinięta gospodarczo na Karaibach. Gdy popyt na cukier po 1870 r. zmalał, w wyniku konkurencji cukru kubańskiego i brazylijskiego, plantatorzy na Jamajce przestawili się na produkcję bananów i rumu.
Zobacz też: historia Ameryki Południowej i Środkowej, odkrycia i badania Ameryki Południowej i Środkowej.
