Juliusz Kleiner
Z Wikipedii
Juliusz Kleiner (ur. 24 kwietnia 1886 we Lwowie, zm. 23 marca 1957 w Krakowie) – historyk literatury polskiej.
Ukończył gimnazjum we Lwowie, następnie studiował polonistykę, germanistykę i filozofię na Uniwersytecie Lwowskim. Pomiędzy 1905 a 1908 był stypendystą Ossolineum. W 1908 uzyskał doktorat z polonistyki i germanistyki i rozpoczął pracę w szkolnictwie średnim. W latach 1910-1911 studiował w Niemczech i Francji. W 1912 habilitował się na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 1916-1920 był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1920 Uniwersytetu Jana Kazimierza, gdzie kierował Oddziałem Filologii Polskiej Nowszej Zakładu Filologii Polskiej. Od 1919 był członkiem PAU, od 1933 Polskiej Akademii Literatury, od 1951 PAN. W czasie okupacji radzieckiej Lwowa (1939-1941) był zatrudniony na lwowskim Uniwersytecie im. Iwana Franko, w czasie okupacji niemieckiej (1941-1944) - ze względu na żydowskie pochodzenie ukrywał się na Lubelszczyźnie. Po wojnie zamieszkał w Lublinie. W latach 1944-1947 był tam profesorem KUL, zaś w 1947 przeniósł się do Krakowa, gdzie był profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pracę naukową rozpoczął wcześnie. W 1906 ukazała się w czasopiśmie Biblioteka Warszawska pierwsza jego rozprawa pt. Patriotyzm Słowackiego. W 1910 wyszła jego pierwsza książka pt. Studia o Słowackim, a w dwa lata później dwutomowa monografia Zygmunt Krasiński. Dzieje myśli. Podczas swej pracy naukowej koncentrował się na poetach romantycznych, a najwięcej czasu poświęcił Słowackiemu. Owocem tego jest wielka monografia o Słowackim. Tom pierwszy pt. Twórczość młodzieńcza ukazał się w 1919, tom drugi pt. Od Balladyny do Lilli Wenedy w 1920, tom trzeci pt. Okres Beniowskiego w 1923, natomiast tom czwarty Poeta mistyk w 1927. Wiele lat poświęcił również badaniu twórczości Mickiewicza. W 1934 ukazał się pierwszy tom monografii pt. Dzieje Gustawa. Został on wznowiony po wojnie w 1948, w tym samym roku ukazał się tom drugi pt. Dzieje Konrada.
Inny dział jego twórczości naukowej obejmują studia z zakresu teorii literatury. Pierwsza - teoretyczna rozprawa - nosi tytuł Charakter i przedmiot badań literackich. W 1925 wydał obszerny tom pt. Studia z zakresu teorii literatury i filozofii, zawierający m.in. rozprawy: Romantyzm, Treść i forma w poezji, Z zagadnień bergsonizmu i romantyzmu.
Był znakomitym edytorem naukowym. Śmierć przerwała pracę uczonego nad pomnikowym wydaniem Dzieł wszystkich Słowackiego (po wojnie ukazało się 10 tomów). Wydał, uporządkował lub zrekonstruował wiele tekstów poezji romantycznej. Jego ostatnią pracę nad uporządkowaniem i zrekonstruowaniem Zawiszy Czarnego nazwano poematem „poematem filologicznym”.
Jest też autorem podręcznikowego Zarysu historii literatury polskiej (dwa tomy, 1932 i 1939), tomu szkiców pt. W kręgu Mickiewicza i Goethego, wielu rozpraw, recenzji, sprawozdań, wspomnień. Odegrał wielką, nowatorską rolę w dziejach polskiej humanistyki na początku XX wieku. Bronił tezy – wbrew przekonaniom pozytywistów (Hippolyte Taine) – o odrębności przedmiotu i metod badawczych nauk humanistycznych oraz nauk przyrodniczych.
Był przewodniczącym Towarzystwa Literackiego.
