Jerzy Grotowski
Z Wikipedii
Jerzy Grotowski (ur. 11 sierpnia 1933 w Rzeszowie - zm. 14 stycznia 1999 w Pontederze we Włoszech) - polski reżyser, teoretyk teatru, pedagog oraz twórca metody aktorskiej. Jeden z największych reformatorów teatru XX wieku.
W 1955 Grotowski ukończył studia aktorskie na PWST w Krakowie, po czym udał się na dalsze studia do Moskwy, gdzie zapoznał się ze stale tam rozwijaną metodą teatralną Stanisławskiego. W końcu lat 50. objął dyrekcję Teatru Trzynastu Rzędów w Opolu, który wkrótce przemianował na Teatr Laboratorium Trzynastu Rzędów. Wystawił tam m.in. Kordiana Słowackiego, Tragiczne dzieje Doktora Faustusa Marlowe'a oraz Akropolis Wyspiańskiego (z Józefem Szajną). W tych czasach Grotowski uznawał jeszcze konieczność wciągnięcia widza w przebieg procesu dramatycznego.
W początku lat 60. doceniany przez krytykę teatr przeniósł się do Wrocławia i skrócił nazwę do Teatr Laboratorium. Grotowski udoskonalił metodę aktorską, stopniowo wyłączając nieprzygotowanego widza z akcji i czyniąc z niego biernego, choć bliskiego obserwatora wydarzeń. Szczytem osiągnięć scenicznych Grotowskiego (i jego scenografa Jerzego Gurawskiego) był spektakl Apocalypsis cum figuris.
Od około 1970 Grotowski całkowicie eliminuje widza ze swego teatru, przekształcając go w ośrodek badania metody aktorskiej. Niechęć zarówno ze strony władz PRL jak i hierarchii kościelnej (potępienie przez prymasa Wyszyńskiego) skłoniła Grotowskiego i część jego zespołu do emigracji do Włoch, gdzie stworzył działający obecnie pod kierownictwem Thomasa Richardsa Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards.
Za najpełniejszego reprezentanta teatru Grotowskiego, a zarazem jego najbardziej znanego aktora, uważa się Ryszarda Cieślaka.
[edytuj] Ważniejsze wyróżnienia i nagrody
- 1971 - mianowany profesorem zwyczajnym Ecole Supérieure d\'Art Dramatique w Marsylii
- 1972 - Nagroda Państwowa I stopnia w zakresie sztuki za \"działalność twórczą w Teatrze Laboratorium na polu inscenizacji i badań nad sztuką aktorską\"; Dyplom Zasługi przyznawany przez Muzeum Narodowe USA \"za wybitny wkład w rozwój teatru światowego\"
- 1973 - utworzenie Amerykańskiego Instytutu Badań i Studiów nad Dziełem, którego główne zadanie polegało na upowszechnianiu w USA artystycznych odkryć i idei Grotowskiego; Doctor honoris causa Uniwersytetu w Pittsburgu
- 1975 - laureat Nagrody Miasta Wrocławia za \"działalność twórczą w dziedzinie teatru\"
- 1985 - Doctor honoris causa Uniwersytetu w Chicago
- 1991 - Doctor honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego
- 1997 - profesor College de France
