Jaspis

Z Wikipedii

Jaspis - Nazwa jaspis pochodzi z j. greckiego i oznacza "cętkowany kamień". Skała osadowa, zbita, drobnoziarnista, zbudowana z chalcedonu i kwarcu – występują one w zmiennych proporcjach. Zawiera różne minerały spełniające rolę domieszek są to: hematyt, goethyt,magnetyt, mangan, chloryty, aktynolit, epidot, zoisyt. Związki żelaza nadają jaspisom barwę brązową, żółtą, czerwoną lub zieloną.

Spis treści 1 Właściwości 2 Występowanie 3 Zastosowanie 4 Bibliografia 5 Zobacz też:

[edytuj] Właściwości

• Chemizm: SiO₂
• Układ krystalograficzny: trygonalny
• Barwa: wszystkie barwy, pasiasty lub plamisty
• Rysa: biała, żółta, brązowa, czerwona
• Twardość w skali Mohsa: 6,5 -7
• Gęstość: 2,58 -2,91 g/cm3
• Łupliwość: brak
• Przełam: haczykowaty, muszlowy

Jaspis jest odmianą chalcedonu, niekiedy jednak ze względu na ziarnistą strukturę traktuje się go jako samodzielną grupę w obrębie grupy kwarców.

Odmiany:

• jaspis agatowy - żółto, brązowo lub zielono nakrapiany, zrośnięty z agatem.
• jaspis egipski - (kwarc niklowy) silnie żółty i czerwony.
• jaspis pasiasty - struktura warstwowa z szerszymi lub węższymi pasami.
• basanit - drobnoziarnisty, czarny. Stosowany przez jubilerów do próby rysy.
• rogowiec - bardzo drobnoziarnisty, szary, brązowoczerwony, rzadziej zielony lub czarny.
• jaspis pejzażowy - brązowy, przypominający pejzaż rysunek wywołany tlenkiem żelaza.
• mookait - z różowymi lub jasnoczerwonymi chmurkami. Znaleziony w Australii.
• jaspis z Nunkirchen - białoszarawy, znaleziony w Nadrenii. Barwiony błękitem berlińskim, jako "niemiecki lapis" - imituje lapis lazuli.
• silex - żółto i brązowoczerwono plamisty lub pasiasty.

[edytuj] Występowanie

Zazwyczaj w skałach osadowych w postaci drobnych wkładek; jako wypełnienie szczelin lub żył oraz w postaci buł. Często występuje w formie otoczaków w osadach aluwialnych i lodowcowych. Jest szeroko rozpowszechniony, czasami tworzy duże wystąpienia o charakterze złóżowym.

Miejsca występowania: Meksyk, USA, Rosja - (Ural i Syberia), Chiny, Indie.

W Polsce - Niedźwiedzia Góra, k. Krzeszowic.

[edytuj] Zastosowanie

• Materiał jubilerski,
• materiał dekoracyjny, do wyrobu przedmiotów użytkowych i artystycznych,.
• atrakcyjne jego odmiany są poszukiwane przez kolekcjonerów,
• używany jako kamień okładzinowy

[edytuj] Bibliografia

• W. Szumann - „Kamienie szlachetne i ozdobne”;
• N. Sobczak – „Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych”;
• R. Hochleitner – „Minerały i kryształy”;
• Leksykon Przyrodniczy – „Minerały”;
• Podręczny Leksykon Przyrodniczy – „Minerały i kamienie szlachetne”;
• K. Maślankiewicz – „Kamienie szlachetne”;
• C. Hall – „Klejnoty kamienie szlachetne i ozdobne”;
• G. G. Gormaz i J. J. Casanovas – „Atlas mineralogii”.

[edytuj] Zobacz też:

geologia, minerał, przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa, kwarc.