Jan Piotr Norblin
Z Wikipedii
Muzeum Narodowe, Warszawa
Jan Piotr Norblin de la Gourdaine (ur. 15 lipca 1745, zm. 23 lutego 1830), z pochodzenia Francuz, malarz, rysownik i grafik, w 1774 sprowadzony do Polski przez Czartoryskich. Jeden z najważniejszych malarzy okresu stanisławowskiego, uważany za ojca polskiego malarstwa rodzajowego.
W Polsce mieszkał przeszło trzydzieści lat i tu powstały wszystkie jego najwybitniejsze prace. Na potrzeby Czartoryskich malował pejzaże i scenki z życia dworskiego, na zamówienie króla Stanisława Poniatowskiego odtworzył na płótnie epizod z wojen kozackich. Najciekawsze chyba jego prace z początkowego okresu twórczości w Polsce to rysunki rodzajowe, scenki z życia ulicy, tzw. typy uliczne, a także scenki o charakterze anegdotycznym zawarte w obszernym szkicowniku artysty. Istotnym osiągnięciem Norblina były ilustracje do „Myszeidy” Krasickiego. Najważniejszy okres twórczości artysty w Polsce przypada na czasy po Konstytucji 3 Maja, szczególnie insurekcji kościuszkowskiej. Norblin naszkicował moment przyjęcia słynnej konstytucji. Insurekcja warszawska zastała Norblina w stolicy i to jemu zawdzięcza kultura polska ilustracje tamtych wydarzeń (rysunki walk na Krakowskim Przedmieściu, wieszania zdrajców i in.). Zatrudniony oficjalnie w roli ilustratora powstania, Norblin (już także obywatel polski) naszkicował m.in. Obóz powstańców, Rzeź Pragi, a wspólnie z Orłowskim Bitwę pod Racławicami. W 1804 roku artysta zamieszkał na stałe we Francji, gdzie malował sceny z Polski na podstawie przywiezionych szkiców, rysował sceny z życia francuskiej ulicy i z wojen napoleońskich.
Zadaniem większości krytyków sztuki rysunki Norblina cechuje świetna kreska, wielki talent do obiektywnego oddania całości tematu. Charakterystyczne, że jego prace zwykle traciły po ich dopracowaniu, największą wartość artystyczną zachowując w formie pierwotnego szkicu. Tematyka prac Norblina i podejście do wybieranych przez niego tematów każą widzieć w nim moralistę i filozofa o raczej demokratycznych przekonaniach. Norblin wykształcił w Polsce grupę uczniów, tak jak on przede wszystkim wybitych autorów scen rodzajowych, spośród których najważniejsi to Aleksander Orłowski i Michał Płoński.
