Góry Słonne

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Góry Słonne - niewielkie pasmo górskie o długości około 20 km, należące do Gór Sanocko-Turczańskich, w Karpatach Wschodnich. Przebiega z północnego-zachodu na południowy-wschód. Nazwa gór pochodzi od słonych źródeł, które występują na tym terenie, i z których od średniowiecza pozyskiwano sól metodą warzenia. Ostatnie słone regularne żupy solne zostały prawdopodobnie zlikwidowane przez Austryjaków po pierwszym zaborze w ochronie własnego monopolu solnego, choć istnieją relacje o uzyskiwaniu soli w celach zarobkowych przez miejscowych chłopów jeszcze w latach II Wojny Światowej. Współczesne analizy wody pochodzącej z jednej ze starych kopanek w okolicach Tyrawy nomen omen Solnej wskazuja na zwartość soli do 11%.

Góry od południa ograniczone Kotliną Sanocką i Zagórską, Od zachodu przełomowym odcinkiem Sanu pomiędzy Trepczą a Mrzygłodem, od północy wyraźnym obniżeniem doliny Tyrawskiego Potoku i Borsukowca oddziela się od Pogórza Przemyskiego, wreszcie od wschodu przełomowym odcinkiem Olszanickiego Potoku oddziela się od "Czarnego Działu".

Góry gęsto porośnięte są naturalną dla tego rejonu buczyną karpacką z domieszką jodły czy grabu, niewielkie tylko obszary zajmują antropogenne lasy modrzewiowe, sosnowe czy świerkowe. Na obszarze Gór Słonnych ustanowiono Park Krajobrazowy Gór Słonnych, znajduje się tu kilka rezerwatów "Polanki", "Dyrbek", "Olszynka w Wańkowej", "Góra Sobień"

Morfologicznie można podzielić je na dwie części. Północna, wyższa ("grzbiet główny"), ciągnąca się długim prostym, nieprzerwanym, praktycznie płaskim wałem od doliny Sanu w okolicach Dębnej po przełomowy odcinek Olszanki między Wańkową a Olszanicą, w tej części znajdują się najwyższe, słabo wyodrębnione kulminacje kolejno od zachodu: Moczarki (572 m n.p.m.), Słonny (668 m n.p.m.), Słonna (639 m n.p.m.), Przysłup (658 m n.p.m.) , Kamionka (631 m n.p.m.). Południowa cześć o zupełnie innym charakterze, składająca się z kilku wyraźnie oddzielonych masywów, silnie rozczłonkowanych, składających się z plątaniny pasm bocznych i dolinek: od zachodu "Orli Kamień" 518 m npm, Granicka 575 m npm, Paproć 503 m npm. Poszczególne grupy oddzielone od siebie dolinami potoków Liszniańskiego, Olchowieckiego i Wujskiego. W szczytowych partiach Grupy Orlego Kamienia i Granickiej piaskowcowe skałki ostańcowe.

Główne miejscowości: Sanok(a właściwie jego przedmieścia), Załuż, Monasterzec, Bezmiechowa na południowych stokach, Liszna, Wujskie w centrum, Tyrawa Solna, Siemuszowa, Hołuczków, Tyrawa Wołoska, Paszowa na stokach północnych.

Zabytki: Zamek "Sobień" pomiędzy Monastercem a Załużem. Cerkwie drewniane w Hołuczkowie i Tyrawie Solnej.

Wczesnośredniowieczne (do ok. XIIw.) grodzisko na "Białej Górze" w Grupie Orlego Kamienia, małe, ale w bardzo niedostępnym miejscu i zwracające uwagę silnymi fortyfikacjami ziemnymi.

Na południowych stokach, przy samym dnie doliny Sanu liczne bunkry "Lini Mołotowa", zbudowane w latach 1939-41 przez Związek Radziecki, większość obiektów została zniszczona w walce lub wysadzona przez Niemców.

Na południowych stokach grupy Orlego Kamienia zlokalizowane jest Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, wykorzystujące ukształtowanie terenu do odtworzenia wyglądu naturalnego otoczenia budownictwa Łemków i Bojków.