Chemokiny

Z Wikipedii

Nazwa chemokiny pochodzi od angielskich słów chemoattractant cytokines ("cytokiny chemowabiące") i nawiązuje do ich pierwotnie opisanej funkcji chemoatraktantów. Chemokiny są to niskocząsteczkowe białka, których aktywność związana jest z pobudzeniem specyficznych dla nich receptorów błonowych. Profil ekspresji tych receptorów decyduje o wrażliwości komórek na bodziec chemotaktyczny. Rola chemokin w kreowaniu odpowiedzi immunologicznej stała się przyczyną, dla której włączoną tą grupę białek do rodziny cytokin. Podobnie jak cytokiny, chemokiny charakteryzują się plejotropią, czyli zróżnicowaniem oddziaływania w zależności od typu komórki docelowej oraz obecności kofaktorów i modulatorów. Pomimo plejotropowego charakteru swojej aktywności, chemokiny nawet z różnych grup mogą w określonych warunkach wywoływać ten sam efekt w komórce docelowej (redundancja). Aktywność chemokin kontrolowana jest szeregiem pozytywnych i negatywnych sprzężeń zwrotnych, przy czym wzajemnie mogą one działać zarówno antagonistycznego jak i synergicznie.

Różnorodność efektów wywoływanych przez chemokiny związanie ze specyficznym dla siebie receptorem wynika ze zdolności aktywowania szeregów szlaków wewnątrz-cytoplazmatycznych, które kontrolują zarówno zamiany funkcjonalne jak i morfologiczne odpowiedzialne za migrację komórki, jak również zaangażowane są w kontrolę aktywacji, proliferacji i apoptozy komórki. Chemokiny mogą regulować własną produkcję autokrynnie (wzmagając ekspresję w komórce produkującej), parakrynnie (pobudzając produkcję w bezpośrednim sąsiedztwie komórki produkującej) jak i endokrynnie (oddziałując na komórki znajdujące się w innych narządach). Odchylenia od prawidłowego, fizjologicznego stężenia chemokin związane jest z zaburzeniem procesów hematopoezy i rozwoju narządów limfatycznych selektywną aktywacją i przemieszczaniem się leukocytów (leukocyt trafficking), występowaniem stanów zapalnych, alergii, gojeniem ran, wzrostem nowych naczyń krwionośnych (angiogenezą), rozwojem i przerzutami guzów.

Chemokiny są grupą białek o dość małej masie cząsteczkowej wahającej się między 8 a 12 kD zbudowanych z 70–100 aminokwasów. Niezbędna dla prawidłowego związania chemokiny z receptorem 3-rzędowa struktura stabilizowana jest dzięki mostkom siarczkowym konserwatywnych cystein.

W oparciu o lokalizację chromosomalną genów kodujących chemokiny zgrupowano w poszczególne podrodziny: alfa chemokiny, beta-chemokiny, gamma-chemokiny i delta-chemokiny.