Borek Wielki

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Borek Wielki
Województwo	podkarpackie
Powiat	ropczycko-sędziszowski
Gmina	Sędziszów Małopolski
Położenie	50° 6' N 21° 40' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	17
Tablice rejestracyjne	RRS

Borek Wielki – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w gminie Sędziszów Małopolski.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

[edytuj] Historia

W 1346 r., król (Kazimierz Wielki), nadał niejakiemu Cedronowi swój las nad rzeką Brzeźnicą (dzisiejsza Wielopolka), celem lokowania tam wsi, której granice wyznaczać miały Witkowice, Ostrów, bagno, zwane Ługiem i bieg rzeki Tuszymki - tak początki Borku opisuje K. Baczkowski w pracy "Szkice z dziejów Sędziszowa Małopolskiego i okolicy". Zasadźca we wsi założył 2 karczmy, młyn oraz stawy rybne. Nazwa wsi pochodzi od rozległych borów, które przed wiekami ją otaczały. Zachowały się w źródłach imiona sołtysów Borku z XV w.: w 1459r. urząd ten sprawował Wojcieszek, w 1473 - Stanisław. W stuleciu następnym pojawiają się w dokumentach imiona, lub przezwiska, kmieci z Borku: Rachwał, Jomis, Lorek, Uliasz, Seglin, Byrdoła. Wieś należała do włości królewskich i była przypisana do uposażenia starostwa ropczyckiego.

Nie przeszły bez echa w Borku zrywy niepodległościowe w XIX w. Adam Hibl przystąpił do oddziału partyzanckiego w czasie powstania styczniowego, zaś Michał Dyło dostarczał powstańcom broń, wspomagał finansowo i służył za przewodnika, ratując niejednokrotnie uczestników walk przed aresztowaniem.

[edytuj] Szkoła, OSP, media

W 1893 r. w Borku otwarto jednoklasową szkołę powszechną. Budynek, w którym się mieściła, stoi nadal w centrum wsi. Do niedawna funkcjonowało w nim przedszkole. Nowy budynek szkoły ukończono w 1961 r., rozbudowano go w 1996 r.

Również w latach sześćdziesiątych wzbogaciła się wieś o Dom Ludowy, który zastąpił poprzedni, z 1904 r. Obecnie mieści on bibliotekę, pocztę i OSP. OSP w Borku Wielkim powstała w 1906 r. z inicjatywy Michała Dyły, ówczesnego posła na Sejm. Siedzibą jednostki jest okazały Dom Strażaka, wzniesiony w 1972 r. Aktualnie funkcję prezesa sprawuje Ryszard Przypek. Naczelnikiem jest Stanisław Majka. Jednostka dysponuje samochodem marki Żuk. Liczy 50 członków oraz 12 członków drużyn młodzieżowych.

Do dzisiaj funkcjonują tradycyjne nazwy części wsi: Dwór, Poręby, Grobla, Zarzecze, Środek, Kolonia, Koniec. Przez wieś płynie rzeka Bystrzyca, bogata w klenie, płocie, szczupaki, a nawet pstrągi.

Od 1958 r. wieś jest zelektryfikowana, od 1991 - zgazyfikowana. W 2000 r. oddano do użytku wodociąg.

[edytuj] Parafia

W czerwcu 1985 r. Borek Wielki został siedzibą parafii. Kościół pw. NMP Częstochowskiej zaprojektował Henryk Modrakowski. W ołtarzu głównym znajduje się obraz patronki, ozdobiony dwunastoma rzeźbionymi orłami polskimi z różnych epok oraz krzyż z wizerunkiem Chrystusa. Uroku świątyni dodają, rzeźbione w drewnie, stacje Drogi Krzyżowej, autorstwa Jana Wozowicza. Na wieży kościelnej wiszą trzy dzwony: Maryja, Jan Paweł, Antoni, ważące odpowiednio 500, 300, 150 kg.