Augustyn Szamarzewski
Z Wikipedii
Augustyn Szamarzewski (1832 – 1891), wielkopolski działacz społeczny, ksiądz.
Urodził się 21 stycznia 1832 roku w Poczdamie. Jego rodzicami byli Jakub, urzędnik pocztowy i Agnieszka z domu Klimek. W 1845 rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a po zdaniu matury, w 1854, rozpoczął pracę na poczcie w Poznaniu. Rok później ożenił się z Michaliną Kalawską, jednak już wkrótce owdowiał. Małżeństwo było bezdzietne.
Po śmierci żony Augustyn wstąpił do seminarium duchownego w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1859, a następnie został wikarym w kościele parafialnym w Środzie Wielkopolskiej. Poza pełnieniem obowiązków duszpasterskich Szamarzewski działał jako społecznik i organizator Stowarzyszenia Czeladzi Rzemieślniczej. W 1863, gdy wybuchło powstanie styczniowe, wygłaszał patriotyczne kazania, organizował werbunek ochotników i przemycał zaopatrzenie. Po pewnym czasie sam przedostał się do Kongresówki, gdzie został aresztowany i deportowany do Prus. Za udział w walkach został skazany na karę więzienia, którą odbywał w Poznaniu i Berlinie.
Gdy w 1864 zwolniono go, wrócił na parafię, gdzie zajął się organizacją spółdzielczości kredytowo - oszczędnościowej wśród średzkich rzemieślników i rolników. Zakładane kasy działały początkowo w ramach założonego przez Szamarzewskiego stowarzyszenia, a następnie wyodrębniły się jako samodzielne spółdzielnie. Inicjatywa szybko rozwijała się obejmując kolejne miejscowości: Kostrzyn, Książ Wielkopolski i Jarocin. W 1872 wszystkie założone przez niego spółki połączyły się w Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych, którego Szamarzewski został patronem.
W okresie Kulturkampfu należał do grupy duchownych stawiających czynny opór polityce rządu niemieckiego, za co został w 1873 skazany na miesiąc więzienia w twierdzy w Kłodzku. Jeszcze podczas swojego pobytu w Środzie, a od 1886 w Ostrowie Wielkopolskim gdzie otrzymał probostwo, Augustyn Szmarzewski odbywał liczne podróże integrując ruch spółdzielczy i szkoląc nowych członków. Swoje idee przestawiał również w artykułach, które publikowano w "Dzienniku Poznańskim" i "Ruchu Społeczno-Ekonomicznym". Zmarł 8 maja 1891 w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie został pochowany, a jego pogrzeb na Starym Cmentarzu stał się manifestacją patriotyczną.
Uhonorowany m.in. pomnikiem w Poznaniu oraz ulicami swojego imienia w Poznaniu i w Ostrowie. Imię Augustyna Szamarzewskiego nosi także Nagroda Gospodarcza Ziemi Ostrowskiej.
