Antygen

Z Wikipedii

Antygenem (gr. ἀντί anti - przeciw, γένος genos - ród, rodzaj; przytaczane także ang. antigen = antibody generator, generator przeciwciał) może być każda substancja, która wykazuje dwie cechy: immunogenność, czyli zdolność wzbudzenia przeciwko sobie odpowiedzi odpornościowej swoistej, oraz antygenowość, czyli zdolność do reagowania z przeciwciałami oraz TCR.

Ze względu na występowanie powyższych cech, wyróżniamy dwa typy antygenów:

• immunogeny - posiadające obie wymienione cechy,
• hapteny - wykazujące tylko antygenowość

Ze względu na udział limfocytów T w rozwoju odpowiedzi odpornościowej na dany antygen można z kolei wyróżnić:

• antygeny grasiczozależne, które wymagają udziału limfocytów T do wzbudzenia odpowiedzi
• antygeny grasiczoniezależne, nie wymagające udziału limfocytów T w indukcji odpowiedzi

Antygeny można także podzielić ze względu na liczbę epitopów na pojedynczej cząsteczce antygenu rozpoznawanych przez dane przeciwciało. Są to:

• antygeny monowalentne, zawierające tylko jeden epitop i wiążące się z pojedynczym paratopem. Zawsze monowalentne są hapteny.
• antygeny poliwalentne, wiążące się z kilkoma paratopami jednocześnie. Ten typ antygenów może tworzyć duże, wytrącające się w tkankach kompleksy immunologiczne i być odpowiedzialny za pewne stany patologiczne.

Można także dokonać podziału antygenów na podstawie "pokrewieństwa" z antygenami danego organizmu. Wyróżniamy wtedy autoantygeny, izoantygeny, alloantygeny oraz heteroantygeny. Takie rozróżnienie jest istotne zwłaszcza w transplantologii. Podział ten można także bardziej uogólnić, mówiąc jedynie o autoantygenach i antygenach nominalnych.

Do antygenów zalicza się tzw. antygeny nowotworowe T i Tn oraz - bardziej ogólnie - każde białko i inne substancje chemiczne, np. polisacharydy. Należy podkreślić, że niektóre antygeny nie wywołują odpowiedzi odpornościowej, lecz powodują wytworzenie tolerancji immunologicznej. Nazywamy je tolerogenami. Ponadto odpowiedź odpornościowa na dany antygen może być modyfikowana przez obecność innego antygenu - zjawisko to nazywamy konkurencją antygenową.

Zobacz też: alergia, immunologia, odporność, przegląd zagadnień z zakresu medycyny.