Amen

Z Wikipedii

Amen (z hebr. אמן - "na pewno, wierność") - żydowska i chrześcijańska uroczysta formuła kończąca i zarazem potwierdzająca modlitwę lub hymn.

Na Bliskim Wschodzie termin ten pierwotnie oznaczał potwierdzenie przysięgi żołnierskiej (Asyria) - odpowiednik dzisiejszego "tak jest", "rozkaz" lub "wykonam". Jego wypowiedzenie po wysłuchaniu modlitw i błogosławieństw zastępowało ich odmówienie - w starożytności niewiele osób znało modlitwy na pamięć.

Spis treści 1 Amen w judaizmie 1.1 Inne odpowiedzi w modlitwie 1.2 Zasady dotyczące mówienia amen 2 Imię 3 Bibliografia

[edytuj] Amen w judaizmie

W Księdze Powtórzonego Prawa 27:16-26 znajdujemy wiele oświadczeń Lewitów, na które ludzie odpowiadają amen. Księga Kronik I (16:35) jasno wskazuje na to, że w czasach Króla Dawida, drugiego króla Izraela, 1000 lat p.n.e.), ludzie odpowiadali amen, gdy słyszeli błogosławieństwo: "Niech będzie błogosławiony Pan, Bóg Izraela teraz i na wieki."

Mędrcy Talmudu dostrzegają wielkie znaczenie tego słowa. Rabbi Hanina wskazuje na to, że trzy litery, z których zbudowane jest amen (EMN) są pierwszymi literami El Melech Neeman ("Bóg, Król Prawdziwy"). W ten sposób amen stanowi potwierdzenie Boskiego Królestwa. (Szabbat 119b).

Halacha (prawo żydowskie) mówi, że każdy, kto słyszy kogoś innego, wymawiającego błogosławieństwo, powinien odpowiedzieć na zakończenie amen (OH 215:2, 124:6).

[edytuj] Inne odpowiedzi w modlitwie

Amen nie jest jedyną odpowiedzią w modlitwie żydowskiej. Inną jest BARUCH HU UWARUCH SZMO ("Błogosławiony jest On i błogosławione jest Jego Imię!"). To właściwa odpowiedź, gdy słyszy się imię Boga (Adonaj), jako początek błogosławieństwa BARUCH ATA ADONAJ (OH 124:5).

Dużo wersów kończy się HALLELUJA ("Chwalmy Pana"). W czasach Świątyni to słowo było odpowiedzią społeczności na każde zdanie Hallel (psalmów pochwalnych). Krótka odpowiedź jest szanującą czas formą modlitwy, która daje możliwość bycia w pełni jej uczestnikiem. Ma to swoje źródła w modlitwie w Świątyni i zostało przeniesione do synagogi. W naszych czasach krótka odpowiedź jest często traktowana jako mało znacząca. Wydaje się, że powinien być przywrócony jej właściwy status.

[edytuj] Zasady dotyczące mówienia amen

• Nie mówi się amen na końcu błogosławieństwa, które się powiedziało samemu. Wyjątkiem jest tutaj trzecie błogosławieństwo z "Błogosławieństwa po jedzeniu" (Birkat Hamazon), gdzie amen występowało jako zakończenie oryginalnego błogosławieństwa, po czym stało się nieodłączną częścią jego zakończenia. W innych modlitwach, takich jak Kadisz, Mi Szebeirach, El Male Rahamim i Błogosławieństwo Miesiąca, amen jest często mówione także przez recytującego, nie jako odpowiedź, ale jako rodzaj instrukcji dla słuchających, WE IMRU AMEN ("i powiedzmy amen").
• Gdy ktoś jest właśnie w środku odmawiania modlitw, które nie powinny być przerywane, nie powinien też zatrzymywać się nawet po to, by odpowiedzieć amen.
• Można odpowiedzieć amen również wtedy, gdy słyszy się błogosławieństwo wypowiedziane przez człowieka, który nie jest Żydem (OH 215:2, Rema).
• Zakazane jest odpowiadanie amen na błogosławieństwo, które zostało powiedziane bez potrzeby i w związku z tym używa imienia Pana nadaremno (OH 215:4).
• Dla celów edukacyjnych powinno się odpowiadać amen na błogosławieństwo mówione przez dziecko, aby w ten sposób dawać mu przykład (OH 215:3, 124:7).
• Nie powinno się odpowiadać amen głośniej niż jest powiedziane samo błogosławieństwo (OH 124:12; Brachot 45a).
• Amen powinno być wymówione bez pośpiechu i godnie. Pierwsza samogłoska nie może być powiedziana za szybko, aby nie straciła swojego dźwięku. To samo dotyczy ostatniej litery n, której brzmienie również nie powinno umknąć (OH 124:8; Brachot 47a).
• Amen może być powiedziane tylko wtedy, gdy błogosławieństwo zostało powiedziane do końca. Ostatnie jego sylaby nie mogą być obcięte przez odpowiedź (OH 124:8; Brachot 47a).
• Nie powinno się odpowiadać amen, jeśli się nie słyszy błogosławieństwa i nie wie, czego ono dotyczy. Takie amen jest nazywane "sierocym amen", bo nie posiada ono swojego "rodzica". Ale jeśli ktoś słyszy kongregację mówiącą amen i wie, na jakie błogosławieństwo odpowiada, powinien włączyć się w odpowiedź (OH 124:8, 11).
• Współczesne autorytety zdecydowały, że nie odpowiada się amen na błogosławieństwa słyszane z telewizji, radia lub płynące z nagrania.

[edytuj] Imię

W Starym Testamencie jest użyte jako imię Jahwe:

"Kto w kraju zechce cię pobłogosławić, wypowie swe błogosławieństwo przez Amen prawdy. Kto w kraju będzie przysięgał, przysięgać będzie na Boga Amen (Elohim Amen); bo dawne udręki pójdą w zapomnienie i będą zakryte przed mymi oczami" (Iz 65:16)

W Nowym Testamencie jest użyte, jako imię Jezusa:

"Aniołowi Kościoła w Laodycei napisz: To mówi Amen, Świadek wierny i prawdomówny, Początek stworzenia Bożego" (Ap 3:14)

[edytuj] Bibliografia

• Rabbi Hayim Halevy Donin, To be a Jew, USA 1991