Skjåk-Ola

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Ola Rasmussen Skjåk, eller «Skjåk-Ola» (1744–1804 i Skjåk) , son til Rasmus Larsen Skjåk og Sidsel Olsdatter Lund, var ein norsk treskjerar og skåpmakar.

Skjåk-Ola er skaparen av det klassiske stoveinteriøret i Nord-Gudbrandsdalen. Kjenneteiknet på arbeidet hans var ein livleg og rik akantusskurd med stor rikdom og fantasi. Han vert rekna for å vere den fremste eksponenten for blomstringa i bygdekunsten nord i Gudbrandsdalen i hundreåret frå 1750. Den tradisjonelle stoveinnreidinga i Nord-Gudbrandsdalen var bygd rundt framskåp, roskåp, blandstampbenk, handklekast, høgsetehylle, langhylle over klevadørene, glaspostar og listeverk, alt pynta med akantusrankar og høvla profilar.

Han var fødd på garden Nigard Skjåk like ved Skjåk kyrkje. Medan han var unge bestemte kyrkjesoknet at den gamle mellomalderkyrkja i Skjåk ikkje lenger var teneleg og at dei måtte ha ei ny kyrkje. Ein trur at det var frå å sjå Jakup Klukstad og Sylvfest Skrinde skjere altertavla og preikestolen i den nye Skjåk kyrkje at Skjåk-Ola fekk inspirasjonen og idéen til sjølv å verte treskjerar.

Då han var omlag 20 år gamal laga han stoveinteriøret på nabogarden Uppigard Skjåk. Stova står enno der med interiøret nokonlunde intakt.

Skjåk-Ola var yngstesonen, og ein trur at det var då foreldra døydde han flytta til Søre Teigom lenger nord i dalen, der fekk han seg eigen snikkarverkstad og han vart der i mange år. Der laga han framfor alt skåp, men også til dømes kyrkjesledar og ambarar. Av skåpa er det først og fremst dei staselege framskåpa som er kjende, men han laga også til dømes roskåp og hengeskåp.

Mange meiner at det aller finaste av framskåpa hans er det som no står på Kunstindustrimuseet i Oslo.

Skjåk-Ola var ugift og døydde barnlaus, men han etterlot seg eit arbeid som skapte ein tradisjon og ei lang rekkje etterkomarar i treskjering og møbelsnikkeri.