Geest

From Wikipedia

Geest kummt von „güüst“ un heet soveel as dröög un unfruchtbaar.

De Geest is neven de Masch un dat Moor de drüdde charakteristische Landschupsoort in dat nordwestdüütsche Küstenrebett. Se liggt höger as de Masch, is sandig un dröög. In vergahnen Tieden weer se tämlich unfruchtbaar. Dat hett sik aver ännert, sietdem dat den Kunstdünger gifft.

De Geest is in dat Iestietöller un in de Tiet darna tostannen kamen. Domaals kemen in Afstänn von Dusenden von Jahren mehrmaals grode Iesmassen von Skandinavien her na Noorddüütschland. Darbi schrammen un slepen se den Unnergrund, nehmen den afhövelten Gruus in sik up un reven den fien. Ümmer wenn de Iesmassen denn afsmulten, bleef dat, wat se vör sik her schaven harrn (de Endmoränen), as Hügelland liggen. Den fienen Kraam nehm dat Smöltwater mit. So entstund denn de Geestbodden, aver ok de Kies-, Toon- un Sandlagers un de Lössrebetten.

In Nordwestdüütschland is de Geest na de Iestiet in ene lange Tiet verwiddert un utwuschen woorn. De Kalk is darum ut de baberste Boddenschicht verswunnen. Ene düütliche Verarmung keem aver eerst tostannen, as de Bewahners anfungen, to veel Büsch un Hölter to roden, dat Plaggensnieden to överdreven un grode Schaapsheerden dat Jungholt afweiden to laten.

Vandagen kann man mit de Hülp von Kunstdünger gode Aarnten inbringen. Kartüffeln un Rogg sünd de Hööftprodukten, aver ok mit de Veehtucht kummt man goot torecht. Up de Rebetten, de ümmer noch to ungeef sünd, wasst Nadelholt.