Bisdom Veern

From Wikipedia

Dat Bisdom Veern is üm 800 in Veern grünnt worrn un höör in’n Anfang to de Karkenprovinz Mainz. Se weer toeerst mit de Abtee in Amorbach in’n Odenwald in Personalunion föhrt. Later in’t 9. Johrhunnert keem de Bischop denn mehrst ut’n lokalen Adel. So hebbt de Amelunger mehrst Mönken ut de Abtee Corvey op den Bischopsstohl sett.

In’t late 10. Johrhunnert kreeg de Bischop Markt-, Mönt-, Toll- un Bannrecht in’n Sturmigo, wat later de Grundlaag för ene Landsherrschop weer.

Dat Doomkapitel kunn al üm 890 bi’t Vermögen ene Trennung vun’n Bischop dörsetten. Vun 1275 an op 16 Liddmaten fastleggt, müssen de fief öllsten Preesters, de fief in’e Merr Diakonen un de fief jüngsten Subdiakonen wesen. De Proovst vun St. Johannis in Lünborg weer de 16. Liddmaat un harr en Sünnerstatus. De Liddmaten füll dat Kapitel, dat Proovst, Dekan, Scholaster, Kellner, Kantor un Thesaurar as Dignitäten ümfaten dei, vun sülvst op. Gegen dat Enn vun’t 15. Johrhunnert kemen nich weniger as 48 Doomvikaren dorto.

Vun de acht Archidiakonaten weren en poor in’t Doomkapitel inkorporeert.

Dat Hoochstift Veern höör to’n Nedderrhiensch-Westfäälschen Riekskreis.

Siet 1558 kreeg de luthersche Glöven in’t Bisdom jümmer mehr Bedüden un mit de ne’e Karkenordnung in de 1570er Johren weer dat Bisdom praktisch evangeelsch. Twischen 1630 un 1634, nadem dat Bisdom inn’n Dörtigjohrigen Krieg vun kathoolsche Truppen innahmen worrn is, harr Veern noch wedder en kathoolschen Bischop.

In’t Johr 1648 keem dat Bisdom denn dör den Westfäälschen Freden to en Enn un keem as Deel vun’t Hertogdom Bremen mit Seet in Stood an Sweden.

[Ännern] Bischöp vun Veern

Schwibrecht 775 bet 785
Patto 785 bet 30. März 788
Tanko 788 bet 16. Dezember 808
Haruth 809 bet 15. Juni 830
Haligad 830 bet 21. Januar 841
Walter vun Veern (Waltgar) 841 bet 7. September 865
Herluf 865 bet 10. Mai 874
Wigbert vun Veern 874 bet 8. September 908
Bernhard I. vun Veern 908 bet 20. Oktober 913
Adalward 913 bet 27. Oktober 933
Amelung vun Sassen 933 bet 5. Mai 962 (Billunger)
Brun I. 962 bet 976 (Billunger)
Erp vun Veern 976 bet 19. Februar 993
Bernhard II. vun Veern 993 bet 25. Juli 1013
Wigger vun Veern 1013 bet 16. August 1031
Dietmar I. 1031 bet 26. Juni 1034
Brun II. 1034 bets 20. August 1049
Siegbert 1049 bet 9. Oktober 1060
Richbert 1060 bet 29. November 1084
Hartwig 1085 bet 14. Oktober 1097
Mazo 1097 bet 25. Oktober 1116
Dietmar II. 1116 bets 23. September 1148
Hermann vun Veern 1149 bet 11. August 1167
Hugo vun Veern 1167 bet 1. März 1180
Tammo 1180 bet 7. Dezember 1188
Rudolf I. vun Veern 1189 bet 29. Mai 1205
Iso vun Wölpe 1205 bet 5. August 1231
Lothar vun Barg 1231 bet 28. Juni 1251
Gerhard I. vun Hoya 1251 bet 4. Mai 1269
Konrad I. vun Brunswiek-Lünborg 1269 bets 15. September 1300
Friedrich I. Man vun Honstädt 1300 bet 9. Januar 1312
Nikolaus vun Kettelhodt 1312 bet 11. Februar 1332
Johann I. Gryse vun Zesterfleth 1332 bet 1340
Daniel vun Wichtrich 1342 bet 10. September 1363
Gerhard II. vun Barg 1363 bet 1365
Rudolf II. Rühle 1365 bet 3. Juli 1367
Heinrich II. vun Langeln 1367 bet 23. Januar 1381
Johann II. Gryse vun Zesterfleth 1381 bet 11. Dezember 1388
Otto vun Brunswiek-Lünborg 1388 bet 29. Mai 1395
Dietrich vun Riem 1395 bet 1398
Konrad II. vun Vechta 1398 bet 1399; † 1408
Konrad III. vun Soltau 1400 bet 11. Januar 1407
Ulrich vun Albeck 1407
Heinrich II. vun Hoya 1407 bet 14. August 1426; † 1441
Johann II. vun Asel 1426 bet 1470
Berthold vun Landsberg 1470 bet 4. Juni 1502
Christoph vun Brunswiek-Lünborg 1502 bet 22. Januar 1558
Georg vun Brunswiek-Lünborg 1558 bet 4. Dezember 1566
Eberhard vun Holle 1566 bet 5. Juli 1586
Philipp Sigismund vun Brunswiek-Lünborg 1586 bet 19. März 1623
Friedrich III. vun Däänmark 1623 bet 22. Mai 1629
Franz Wilhelm vun Wartenberg 1630 bet 1631; † 1661
Johann Friedrich vun Sleswig-Holsteen-Gottorp 1631 bet 3. September 1634
Friedrich III. vun Däänmark 1634 bet 1644

[Ännern] Literatur

Gesellschaft für die Geschichte des Bistums Verden e.V.: Bistum Verden, 770 bis 1648, Editions du Signe 2001, ISBN 2-7468-0384-4
Bernd Kappelhoff, Thomas Vogtherr: Immunität und Landesherrschaft, Beiträge zur Geschichte des Bistums Verden, Schriftenreihe des Landschaftsverbandes der ehemaligen Herzogtümer Bremen und Verden, Stood 2002, ISBN 3-931879-09-7
Thomas Vogtherr: Chronicon episcoporum Verdensium, Die Chronik der Verdener Bischöfe, Schriftenreihe des Landschaftsverbandes der ehemaligen Herzogtümer Bremen und Verden, Stood 1997, ISBN 3-931879-03-8
Arend Mindermann: Urkundenbuch der Bischöfe und des Domkapitels von Verden, Band 2, 1300 - 1380, Schriftenreihe des Landschaftsverbandes der ehemaligen Herzogtümer Bremen und Verden, Stood 2004, ISBN 3-931879-15-1