Saga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Fundur Rósettusteinsins markaði upphaf sagnfræðilegra og fornleifafræðilegra rannsókna í Egyptalandi á nýöld. Á steininum er texti á egypsku merkjamáli, sem áður var mönnum óskiljanlegt, en þar sem að á steininum var einnig grískur texti gátu menn lært merkjamálið og varð Rósettusteinninn þannig lykillinn að ótal upplýsingum um Forn-Egyptaland

Saga getur átt við hverskyns frásögn hvort sem hún er í rituðu eða töluðu formi. Orðið saga hefur nokkrar merkingar, bæði er talað um fræðilega orðræðu og svo bókmenntalega.

[breyta] Nafnsifjar og útskýring á orðinu

Orðið saga er í íslensku notað um ýmislegt annað en frásögn, svo sem lögsögu, en þá er átt við umráðarétt einhvers í daglegu máli. Saga er skylt orðinu að segja, en áður var talað um lögsögu sem „upplestur laga“ við Alþingi (sjá lögsögumaður) og umráðaréttur hans lögsaga. Orðið saga í þessu tilfelli á beinlínis við hverskyns orðræðu algjörlega óháða innihaldinu. Í daglegu máli, þegar orðið stendur eitt og sér, er þó oftast átt við bókmenntalega eða fræðilega sögu (frásögn).

[breyta] Fræðileg sagnfræði

Sagnfræði er fræðigrein sem fæst við fræðilega [jafnvel vísindalegar] rannsóknir og lýsingar á siðmenningum og atburðum í tímans rás. Lagt er vísindalegt mat á sögulegar heimildir – rit, forngripi, helgisiði o.fl. – og atburðum raðað í einþráða samfellu svo hægt sé að skoða framvindu sögunar og staðsetja atburði í tíma og rúmi. Sögum er síðan skipt upp, bæði eftir siðmenningum, tímabilum og staðsetningu. Saga mannkyns, fjallar til að mynda um uppruna siðmenningar og framvindu allt til okkar daga frá sem víðustum sjónarhól og hægt er. Saga 19. aldar er saga atburða og lýsing á siðmenningum þess tíma.

„En hvatki er missagt er í fræðum þessum, þá er skylt að hafa það heldur er sannara reynist.“ — Ari fróði

Sagnfræðingar eiga engu að síður til að beita ímyndunaraflinu lítilega og fylla upp í göt eins og aðrir fræðimenn svo sagnfræðin er ekki laus við tilgátur.

[breyta] Flokkun fræðilegra sagna

[breyta] Eftir staðsetningu

• Saga veraldar
• Saga Afríku
• Saga Ameríku
• Saga Asíu
• Saga Evrópu
• Saga Eyjálfu
• Saga Antartíku

[breyta] Eftir nákvæmari staðsetningum

• Saga Norður-Ameríku
• Saga Suður-Ameríku
• Saga Rómönsku-Ameríku
• Saga Mið-Ameríku
  • Saga Mið-Ameríku fyrir daga Kólumbusar /* Betra nafn yfir þetta? */
• Saga Kyrrahafsins
• Saga Evrasíu
• Saga Evrópu
  • Forsöguleg Evrópa
  • Saga fornþjóða Evrópu
  • Saga miðalda
  • Saga nýaldar Evrópu
• Saga Mið-Asíu
• Saga Suður-Asíu
• Saga Norður-Asíu
• Saga Austur-Asíu
• Saga Austurlanda nær
• Saga Fornausturlanda nær
• Saga Kyrrahafseyja

[breyta] Saga eftir dagsetningum

• Saga eftir öldum
• Saga eftir áratugum
• Saga eftir dögum

[breyta] Saga eftir tímabilum

• Forsögulega tímabilið
• Fornaldarsaga
• Miðaldasaga
• Nýaldarsaga

[breyta] Saga eftir trú

• Saga trúarbragða
• Saga kristni
• Saga íslam
• Saga búddisma
• Gyðingtrúsaga
• Saga hindúisma

[breyta] Saga þjóða

• Saga þjóða

[breyta] Saga fræða og vísinda

• Vísindasaga
• Saga stærðfræðinnar
• Saga læknisfræðinnar
• Listasaga
• Stjarnfræðisaga
• Tónlistarsaga
• Heimspekisaga
• Saga sálfræðinnar
• Hagsaga
• Félagssaga
• Sagnfræðisaga (Saga sagnfræðinnar)

[breyta] Önnur saga

• Saga kvennréttindarbaráttu

[breyta] Bókmenntaleg sagnfræði

Skáldsögur, þjóðsögur, ævintýri og annað í þeim dúr er frásögn sem á sér engar eða litlar rætur í raunveruleikanum. Sögurnar geta verið af goðsagnaverum og hetjum á öðrum tíma og í öðru rúmi (ævintýraheim). Sumar sögur í þessum stíl geta þó verið á mörkum fræðilegs texta og bókmenntalegs, vegna þess að í honum eru stundum vísanir í hluti sem áttu sér stað eða ýkjusögur af raunverulegum atburðum. Þessar sögur eru einnig flokkaðar, bæði eftir löndum og tegund.

[breyta] Sjá einnig

• Klassísk söguhyggja
• Annálahreyfingin
• Marxísk sagnfræði
• Einsaga
• Heildarsaga
• Nýsöguhyggja

[breyta] Tengill

Orðabókaskilgreiningu fyrir Saga er að finna í Wikiorðabókinni.

Þessi grein sem fjallar um sagnfræðilegt efni er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við hana