José Rizal
De Wikipedia, le encyclopedia libere
Require revision linguistic
Pro iste articulo esseva facite un requesta pro revision linguistic. Si tu trova mal grammatica, orthographia o stilo, nos te invita a meliorar le articulo e a rescinder postea iste etiquetta.
José Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda (19 de junio 1861 - 30 de dicembre 1896), medico, scriptor e heroe national filipino, nascite in Calamba (Luzon) in 1861 e executate in Manila in 1896.
Tabula de contento |
[modificar] Opus
- Noli me tangere (1886)
- El filibusterismo (1891),
- Mi último adiós (1896)
[modificar] Familia
Le septimo de once fillos de Francisco Mercado e Teodora Alonzo. Nasciva in un familia china e prospera dentro del citate de Calamba, provincia de Laguna. Chino mestizo de quinta generation, Rizal es un descendente directo de Domingo Lam-co, chino puro que navegava al Filipinas ab Amoy, China, in le ultima parte del siglo XVII. Lam-co se casava apud un China-mestiza del nomen de Inez de la Rosa. Su matre( de Jose) Teodora esseva producto del nepta de Lam-co e un mestizo hispano-filipino. Quando se promulgava un orden del Gobernador General Clavería in 1841 pro le population adoptara nomines hispanos, sente illes subditos del Imperio, Lam-co obtene le nomine "Mercado", parol que indica su profesion de mercator. Assi se cognociva José et leceteros membros de su familia usque nunc. Isto continuava usque quando Jose ingressiva in le Ateneo Municipal de Manila, ubi prosequeva lor studios. Posteria de que José se involucriva en controversias e polemicas politicas criticante le govierno, su fratres major Paciano le instigiva que modificarea su nomine a "Rizal"- que significa " verde" al stilo del pedunculo del riz- pro desligarse de le familia et assi evitar problemas apud le autoritates.
[modificar] Education
Esseva a Manila pro studiar en le Ateneo Municipal de Manila (nunc Universidad de Ateneo de Manila) ubi recibiva su titulo de Bachiller in Artes en 1877. Continuava su education in le Ateneo Municipal pro obtener su grado de topographo/agrimensor e assesor de terra, e al mesme tempo, in le Universitate de Santo Tomás studiava filosofia e letras. Quando sapeva que su madre se esseva devinite ciega, decidiva studiar medicina (ophtalmologia, concretamente) in le Universitate de Santo Tomás sed interrumpiva su meta porque se sentia que le studiantes filipinos esseeva siente discriminate pro le Dominicanos que ducava le Universitate. Se dirigiva a Madrid, Espania, in contra del deseos de su padre, a studiar medicina in le Universitate Complutense de Madrid ubi obteneva le grado de Licenciado in Medicina con qualification de "Supre salente". Continuava lor studios en Paris Francia ubi se specialiava en opthalmologia, travaillante como assistente in una clinica opthalmologica; posteriormente se partiva a Heidelberg, Alemania in ubi obteneva un secundo doctorate.
[modificar] Herencia
Rizal esseva un reformator pro una societe plus apertate e non un revolutionante pro independentia politica; como lider del movimento de studiantes filipinos que faceva propaganda en Espania, ille contribuiva articulos al periodíco La Solidaridad in Barcelona ubi proponiva le agenda siquitor:
- Que le Filipinas sia una provincia de Espania
- Representation in le Cortes (le parlamento)
- Que se ordenasia sacerdotes filipinos pro reemplazar al espanioles
- Liberte de reunion e de expresion
- Aequabilitas ante le leges del pais pro filipinos e espanioles .
De haber obtenite istas reformas, le livros de Rizal habevan potete publicarse en Philippinas. Sed, le autoritates in le Philippinas non poteva soportar ista agenda sin rebelarse, tunc le reformas sociales amenazava le position de le colonos espanioles; Es a ille que, ab su regreso a Manila, en 1892, lo exiliava, essente accusate del subversion al formar un movimento civico appelate Le Liga Filipina. Mentras que essea exiliateo en Dapitan, Mindanao, Rizal fundava una schola e un hospital ibi. Mentras tanto, in 1896, le Katipunan, le societe secreta national lanceva un revolution. In mesme epocha se habeva inscripto super servir como doctor in le fortias del gobierno in Cuba sed esseva arrestate posteriormente a bordo de un nave et enviate de retorna pro facer frente al justicia.
[modificar] Martirio
Rizal esseva ista vice accusate ab su association illicita cum alteras revolutionarios e esseva convicte a sedition, condenateo, e executate a balazos in Bagumbayan (nunc Parque de Rizal), dentro de Manila. In le vispera de su execution, le escribiva su poema, Mi Último Adiós.
- citation de su epistula
- A Prof. Fernando Blumentritt, Mi car frater, quando tu receveria ista epistula, io essere mortes tum. Crastine al 7, essere io esser tirate. Sed io es innocente de crimen de rebellion.
In le matino del 31 de Decembre, assistiva una misa con su novia et amante de multo tempo Josephine Bracken, con quien al final se casava, pro porsteria marcharse rumbo a su destino final. Parvum antes de su execution, rogava que no se le ponevarea venda et que le fusilava de frente. Solo le concedeva la primera, sed lo fusilava de atras, al stilo de un traidor; pro ende, Rizal se turneva facia le frente a la vez que cadeva, mostrante assi que no esseva traitor. Pertenece al generation plus grande de lideres nacionalistas asiaticos, apud cum lor paisanos et companieros Andrés Bonifacio e Emilio Aguinaldo.
Hodie in dia, existe un monumento gigantesco en le sitio ubi Rizal cadeva, que esseva create ab le Suizo Richard Kissling, creator del statua de Guillermo Tell, e in diceva monumento ista scrito le siguente--Io volo mostrar a quienes privan a le gente le derecto de amar a su patria, que si sape nos como sacrificarnos a nosotros mismos pro nuestros deberes et convictiones, le morte no importa quando fallezcamos pro lo que nos ama- le patria et alter queridos esseres.