Թարգմանչական գործի ավանդույթները
From Wikipedia
Իր ամբողջ պատմության ընթացքում հայ ազգային մատենագրությունն ուղեկցվել է տարբեր լեզուներից հունարենից, ասորերենից, լատիներենից, արաբերենից կատարվող թարգմանություններով, որոնք եղել են նրա զարգացման կարևորագույն գործոններից և սնուցման հիմնական աղբյուրներից մեկը: Միջնադարում հատուկենտ թարգմանություններ են կատարվել նաև վրացերենից, պարսկերենից հին ֆրանսերենից, թուրքերենից եթովպերենից, ռուսերենից, անգլերենից, իտալերենից, լեհերենից և իսպաներենից:
Թարգմանական շարժումը Հայաստանում սկիզբ է առել գրերի գյուտից (405թ.) անմիջապես հետո հայ ժողովրդի հոգևոր առաջնորդներ Մեսրոպ Մաշտոցի և Սահակ Պարթևի նախաձեռնությամբ ու գործուն մասնակցությամբ: Թարգմանական երկերը նշանակալից դեր են խաղացել հայկական ինքնուրույն մատենագրության զարգացման, հայ ընթերցողի մտահորիզոնի ընդլայնման և հայոց լեզվի հարստացման գործում: Նրանցում իրենց շոշափելի արտահայտությունն են գտել նաև հայ ժողովրդի դարավոր մշակույթային հարաբերությունները այլ ժողովուրդների առաջին հերթին իրենց անմիջական հարևանների հույների և ասորիների, ինչպես նաև վրացիների, արաբների, պարսիկների և եվրոպացիների հետ:
Թարգմանության միջոցով հայ հասարակության սեփականությունն են դարձել անտիկ փիլիսոփայության միջնադարյան գեղարվեստական գրականության և արևելյան բժշկագիտության բոլոր կարևոր նվաճումները, որոնք հիմք են հանդիսացել սեփական արժեքների ստեղծման համար: Պատմական տեսակետից թարգմանական և ինքնուրույն երկերի զանազանումը սոսկ պայամանական նշանակություն ունի քանի որ թե բովանդակության թե ձևի առումով դրանք ներկայացնում են միասնական գրական իրողության հավասարարժեք կողմերը: Միջնադարում, ըստ էության նրանց տարբերությունը բոլորովին չի գիտակցվել և հայ ընթերցողի կողմից միևնույն պատվին են արժանացել ինչպես ազգային այնպես և օտար հեղինակներ: Դրա վկայությունն են հայկական բազմահազար ձեռագրերը, որոնցում ինքնուրույն և թարգմանական գործերը հանդես են գալիս կողք-կողքի առանց տարանջատման և հազվադեպ կարելի է հանդիպել ձեռագիր ժողովածուների, որոնք կազմված լինեն միայն հայ հեղինակների երկերից:
Ինչպես բոլոր արևելաքրիստոնեական գրականություններում հայ գրականության մեջ նույնպես թարգմանությունները նախորդել են ինքնուրույն մատենագրության սկզբնավորմանը: Սակայն անցումը թարգմանական գրականությունից դեպի ինքնուրույնը V դարի հայ իրականության մեջ տեղի է ունեցել այնքան կարճ ժամանակաամիջոցում, որ այսօր էլ զարմանք է պատճառում հետազոտողներին: Թարգմանական գործի ձեռնարկումից ընդամենը մի քանի տասնամյակ հետո հայ հեղինակների Մաշտոցի, Կորյունի, Եզնիկ Կողբացիու, Փավստոս Բյուզանդի, Ագաթանգեղոսի, Եղիշեի, Մովսես Խորենացիու, Ղազար Փարպեցիու ջանքերով ստեղծվեցին բազմաթիվ բարձրարժեք և ինքնատիպ երկեր: Ինքնուրոււն մատենագրության ստեղծմամբ սակայն թարգմանչական գործը Հայաստանում ոչ միայն չդադարեց այլև հետզհետե ընդգրկելով ավելի լայն բնագավառներ գոյատևեց ընդհուպ մինչև նորագույն ժամանակները:
(Վերոհիշյալ նյութը վերցված է Մատենադարանի էլեկտրոնային սայթից)
Թարգմանչական արվեստի շարունակական զարգացման և դրա անհրաժեշտության մասին են խոսում Հայաստանում Խորհրդային տարիներին բազմաթիվ տաղանդավոր թարգմանիչների կողմից համաշխարհային գրականության գոհարների բազմաթիվ թարգմանված գործերը: Վերջին ժամանակներում թեև պլանավորված պետական օժանդակությունը գրական և թարգմանչական գործունեության նկատմամբ հասել է գրեթե զերոյի, թարգմանական արվեստը բնավ մոռացված չէ: Դեռ ավելին բազմաթիվ տաղանդավոր թարգմանիչներ և հրատարակիչներ սեփական նախաձեռնությամբ շարունակում են թարգմանական գրականության զարգացման շնորհակալ գործը: Պետք է ասել, որ ցանկացած երկրի գրական մշակույթի զարգացման համար հատկապես հասարակարգային անցումային և տնտեսական ճգնաժամերի տարիներին, երբ անխուսափելի են նաև որոշակի սոցիալական-հոգեբանական անկումն ու ստեղծագործական ճգնաժամը թարգմանական արվեստը կարող է անփոխարինելի դեր խաղալ:
 |
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիփեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |
