کهگیلویه و بویراحمد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های کشور ایران است. مرکز آن شهر یاسوج است و با مساحتی حدود ۱۶هزار و ۲۴۹ کیلومتر مربع، سرزمینی نسبتاً مرتفع و کوهستانی است.
جمعیت کهگیلویه و بویراحمد بر پایه آمار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در آغاز سده ۲۱ میلادی حدود ۷۰۰هزار نفر بوده که ۵۲درصد آنها در روستاها و مابقی در شهرها سکونت دارند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد
این استان شامل پنج شهرستان است:
[ویرایش] تاریخچه
بیشتر ساکنان کنونی استان کهگیلویه و بویراحمد از تبار ایل جاکی هستند که مستوفی در تاریخ گزیده از آنها نام می‌برد. ایل جاکی از تبار آریایی بوده و با خود گویشی فارسی‌تبار از شاخه لری را به این منطقه آورده است.
کهگیلویه در زمان حمله عرب جزء قلمرو پارس بوده و یکی از مناطقی بوده که زمیگان نامیده می‌شدند. ریاست مردم کهگیلویه در اواخر سده دوم و آغاز سده سوم هجری به عهده فردی به نام روزبه بوده. پس از او فرزندش مهرگان و پس از مهرگان برادرش سلمه فرمانروای مردم کهگیلویه شدند. در آنزمان شخصی به نام گیلویه از جایی به نام خمایگاه پائین نزد سلمه آمد و در دستگاه او پایگاه و جایگاهی پیدا کرد و پس از مرگ سلمه توانست زمام امور را بدست بگیرد و آن چنان بزرگی و ارج یافت که منطه را به نام او کوه گیلویه (کُهگیلویه) خواندند. خاندان گیلویه دست کم تا سال 346 هجری بر نواحی کهگیلویه فرمانروایی کردند.
در قدیم چهار ایل بویراحمد، نویی، دشمن‌زیاری و چرام را اصطلاحاً «چهاربنیچه» می‌نامیدند. این منطقه در سده شش هجری بخشی از قلمرو اتابکان لر بزرگ بشمار می‌آمد. فرمانروایان گوناگون این خاندان، ازجمله ابوطاهر (فرمانروایی میان 500 تا 600 هجری)، هزاراسب، تیکله، کلجه، پشنگ، هوشنگ، افراسیاب و کامیار بر این مناطق حکم راندند. واپسین اتابک، غیاث‌الدین بن کاووس بن پشنگ بود که سلطان ابراهیم تیموری فرزند شاهرخ از پادشاهان تیموری، احتمالاً در سال 827 او را برکنار کرد.
فرماندهان ایل بویراحمد در طول تاریخ با لقب کی معروف بوده‌اند برای نمونه کی‌شاهین، کی‌هادی و کی‌عبدالخلیل.
[ویرایش] مناطق دیدنی
کهگیلویه و بویراحمد دارای ۲۱۷گردشگاه زیارتی و تفرجگاهی است که گردشگران تابستانی می‌توانند از آنها دیدن کنند.
- رودخانه‌های مارون، چرام، نازمکان، بشار، زهره و مهریان بهمراه هزاران چشمه سار دیگر و در کنار آنها سد کوثر، شاه قاسم و شاه مختار یاسوج.
- ۴۰قله بالای چهار هزار متر دنا
- آبشارهای کمردوغ دیشموک، تنگه مهریان و گنجه‌ای یاسوج و تنگ سولک بهمئی.
- باغ چشمه بلقیس چرام، امامزاده‌های کهگیلویه و دشت بلاد شاپور دهدشت، دژ سلیمان و چندین دژ دیگر.
- آثار تل چگاه، آب گرمون، آب شوران، شهر لارندن، آب انبارها، کاروانسراها، قلعه‌ها، گورستان سه طبقه و تنگ سولک در رشته‌کوههای بهمئی.
- تنگ تکاب، محل برخورد آریو برزن با اسکندر مقدونی و قلعه‌های قدیمی متعدد شامل قلعه دختر، قلعه مانگشت، قلعه رئیسی و دژ سلیمان که مجموع آنها به «دلی مهرگان» معروف است.
- بقعه امامزاده " بی‌بی‌حکیمه" خواهر امام رضا در شهرستان گچساران
- غارها و اشکفت‌های کوهستان‌ها.
۱۸رودخانه کوچک و بزرگ، ۴۰چشمه جوشان آب آشامیدنی و معدنی، ۱۷حلقه قنات، پنج آبشار، سه دریاچه، ۶۰دره و تنگه، بوستانها و دشتهای سرسبز، امامزاده‌ها، گنبدها، قلعه‌ها، کاروانسراها، مساجد، آب انبارها آتشکده‌ها، پلها و برج‌های تاریخی از دیگر نقاط گردشگری منطقه است.
[ویرایش] منابع
- تقوی مقدم، سیدمصطفی: تاریخ سیاسی کهگیلویه، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تهران 1377خ، صص 32-46.
- بخشی از داده‌ها از خبرگزاری جمهوری اسلامی ۱۳۸۴/۰۴/۰۵خ
[ویرایش] جستارهای وابسته
|
|
 |
|---|---|
| استان‌های ایران |  |
| آذربایجان شرقی | آذربایجان غربی | اردبیل | اصفهان | ایلام | بوشهر | تهران | چهارمحال و بختیاری | خراسان شمالی | خراسان رضوی |خراسان جنوبی| خوزستان | زنجان | سمنان | سیستان و بلوچستان | فارس | قزوین | قم | کردستان | کرمان | کرمانشاه | کهکیلویه و بویراحمد | گلستان | گیلان | لرستان | مازندران | مرکزی | هرمزگان | همدان | یزد | |
