پروتکل ارتباطی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
پروتکل ارتباطی (یا قرارداد ارتباطی یا موافقتنامه ارتباطی) مجموعه‌ای از ضوابط است که در ارتباط‌گیری بین دو سیستم نرم‌افزاری رعایت می‌شود تا انتقال داده‌ها را میسر کند.
زمانی که سیستم کاربر از طریق درگاه خاص به سیستم کارگزار (یا سرویس دهنده یا خادم) وصل شد، می‌توانیم از طریق یک موافقتنامه به سرویس‌دهنده دسترسی داشته باشم. موافقتنامه یک راه از پیش تعریف‌شده برای گفتگو با سرویس‌دهنده است. موافقتنامه‌ها به صورت متن ساده و قابل درک انسان هستند.
اینترنت هم اکنون دارای قراردادهای گوناگونی در مورد موافقتنامه‌های ارتباطی و شامل اطلاعات فنی آنها است که به‌وسیله آنها نوع تبادل اطلاعات در سطح شبکه اینترنت توضیح داده می‌شود. این موافقتنامه‌ها توسط گروه‌های کاری مهندسی اینترنت که برای اعمال نظر توسط عموم مردم نیز گشوده بوده و هست، تهیه شده‌اند. این گروه‌ها مدارکی تهیه کردند که چون در حین تشکیل از همگان میخواست که نظرات خود را در مورد آنها بدهند به مدارک درخواست برای اعلام‌نظر یا (RFCs) معروف شدند. بعضی از این مدارک تا جایی پیشرفت کردند که توسط گروه تخصصی معماری اینترنت به عنوان استاندارد اینترنت تعیین گردیده اند.
در نشانی‌دهی ابنترنتی سرنام موافقتنامه قبل از نشانی‌های اینترنتی می‌آیند. برای مثال http://www.web.com که //:http سرنام موافقتنامه وب است یا ftp://ftp.site.com که //:FTP موافقتنامه FTP یا انتقال فایل است. شاید ساده‌ترین موافقتنامه، موافقتنامه Daytime باشد. اگر با درگاه 13 روی یک سیستم که از daytime پشتیبانی می‌کند متصل شوید سرویس‌دهنده زمان فعلی را بر می‌گرداند و سپس ارتباط را قطع می‌کند.
بعضی از معروف‌ترین و پر استفاده‌ترین موافقتنامه‌های موجود در اینترنت اینها هستند:
- TCP
- UDP
- DNS
- PPP
- SLIP
- ICMP
- POP3
- IMAP
- SMTP
- HTTP
- HTTPS
- SSH
- Telnet
- FTP
- LDAP
- SSL
بعضی از سرویس‌های پراستفاده و محبوب در اینترنت که بر اساس این موافقتنامه‌ها کار می‌کنند از این قبیلند:
- پست الکترونیک
- USENet
- اشتراک گذاری فایل
- World Wide Web
- Gopher
- session access
- WAIS
- finger
- IRC (چت اینترنتی)
- MUDها
در میان این سرویس‌ها پست الکترونیکی و وب بیشتر از همه استفاده می‌شوند و حتی سرویس‌های زیادی نیز بر اساس آنها ساخته شده‌اند مانند mailing list و وب لاگ. اینترنت همچنین توانایی سرویس‌دهی هم‌زمان یا زنده را نیز فراهم آورده است مانند رادیو تحت وب و Webcast که قابل دسترسی در هر نقطه‌ای از دنیا هستند.
بعضی دیگر از سرویس‌های پر استفاده و محبوب در اینترنت به این روش ساخته نشده‌اند بلکه بر اساس سیستم‌های خاص خود ساخته شده‌اند مانند: IRC، ICQ، AIM، CDDB و Gnutella.
