شاهرود (شهر)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
شاهرود شهری است در حاشیهٔ شمالی دشت کویر و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز با موقعیت جغرافیایی ۲۵ دقیقهٔ و ۳۶ درجهٔ عرضی و ۵۸ دقیقهٔ و ۵۴ درجهٔ طولی با ارتفاعی معادل ۱۳۸۰ متر از سطح دریا در استان سمنان واقع شده‌است. این شهرستان از شمال به شهرستان‌های گرگان ، علی آباد ، رامیان و مینودشت در استان گلستان ، از مشرق به شهرستان‌های جاجرم دراستان خراسان شمالی و سبزوار و بردسکن در استان خراسان رضوی ، از مغرب به شهرستان دامغان و از جنوب به شهرستان‌های نائین در استان اصفهان و طبس در استان یزد محدود می‌شود.
[ویرایش] پیشینهٔ تاریخی
چنان که از مدارک و اسناد معتبر تاریخی مستفاد می‌شود ، شاهرود یکی از شهرهای مهم چهاردهمین ایالت تاریخی ، «چخره» (از تقسیمات شانزده گانهٔ اوستایی در دوران باستان) بوده که در دامنهٔ جنوبی سلسله جبال البرز ، توسط «آریان‌ها» بنا نهاده شده‌است. برخی محققان واژهٔ چخره را شکل ابتدایی شاهرود و در همان معنی دانسته‌اند.
بر اساس شواهد و مدارک موجود ، هستهٔ اولیهٔ این شهر به دلیل دفاع از مهاجمان ، بر فراز تپه‌های کم ارتفتع دامنهٔ کوه شمالی و غربی رود بزرگ این منطقه بنا شد که به جهت بزرگی این رود ، تدریجاً نام شاهرود را به خود گرفت و به تدریج همراه با برقراری امنیت در محل ، رشد و توسعه یافته به طوری که این شهر در کنار صد دروازه ، پایتخت اشکانیان که به عقیدهٔ بسیاری از محققان محل کنونی شهر دامغان است ، در عداد شهرهای معتبر پارتی درآمد. به نوشتهٔ برخی محققان از جمله «اگورود نیکوف» ، سومین آتش مقدس اهورامزدا که در اوستا آمده ، آذرفرنبغ است که آتشکدهٔ بزرگ شاهرود بوده‌است.
در دوران بعدتر ، این شهر همراه با سمنان و دامغان در ردیف مهمترین شهرهای ایالت تاریخی قومس قرار گرفت و به استناد برخی اشاره‌های تاریخی مندرج در متون و بعضی شواهد باستان شناسی و معماری موجود در داخل و خارج شهر کنونی شاهرود ، را عبور قافله‌ها و کاروان‌ها که بزرگراه غربی_شرقی جادهٔ ابریشم را طی می‌کردند ، از آبادی‌ها و روستاهای بزرگ این شهر می‌گذشت. به عبارت بهتر ، شاهرود به دلیل واقع شدن در موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن میان رشته کوه‌های البرز و نواحی کویر مرکزی ایران ، به نوعی جادهٔ ابریشم مناطق عمدهٔ آن روزگار همچون خراسان ، تهران ، مازندران و نیز شهرهای داخلی ایران بوده‌است. جاده‌ای که همچون چهار راهی پهناور ، بازار تجارت ، ادب و فرهنگ را در بخش وسیعی از ایران زمین رونق می‌داده‌است.
[ویرایش] منبع
- ایران شناخت. شمارهٔ پانزدهم ، زمستان ۱۳۷۸
 |
|
|---|---|
| مرکز | سمنان |
| شهرستان‌ها | دامغان | سمنان | شاهرود | گرمسار |
| شهرها |
آرادان | امیریه | ایوانکی | بسطام | بیارجمند | دامغان | دیباج | سرخه | سمنان | سنگسر | شاهرود | شهمیرزاد | کلاته خیج | گرمسار | مجن | میامی |
| اماکن دیدنی |
آرامگاه شیخ حسن جوری | برج چهل‌دختر | برج مهماندوست | دروازه ارگ سمنان | غار شیربند | قصرهای سیاه‌کوه | قلعه کهن‌دژ | قلعه گردکوه | کاروانسرای سپهسالار | مجموعه بایزید بسطامی | مسجد تاریخانه | موزه سمنان | موزه شاهرود |
