از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

ایرن ژولیو کوری

زادروز: ۱۲۷۶ ه.ش/ ۱۲ سپتامبر ۱۸۹۷ م. ؛ پاریس درگذشت: ۱۳۳۵ه.ش/ ۱۷ مارس ۱۹۵۶؛ پاریس

دانشمند فرانسوی

پرتوزایی، فیزیک هسته‌ای

ایرن کوری در پاریس به دنیا آمد و در همان شهر هم دیده از جهان فروبست. مادرش ماری کوری و پدرش پیئر کوری هر دو فیزیک‌دان برجسته‌ای بودند. در ۴ اکتبر ۱۹۲۶ با فردریک ژولیو که در انستیتو رادیوم زیر نظر ماری کوری کار می‌کرد ازدواج کرد. فردریک پسر هانری ژولیو از انقلابیون کمون پاریس بود. در سال ۱۹۳۴ ایرن و فردریک توسط پرتو آلفا آلومینیوم را بمباران کردند و نشان دادند با این عمل هستهٔ آلومینیوم با انتشار یک نوترون به هستهٔ فسفر تبدیل می‌شود ولی فسفر به دست آمده رادیوکتیو بود و به انتشار پوزیترون ادامه می‌داد. آن‌ها در واقع رادیواکتیویته مصنوعی را کشف کرده بودند. در سال ۱۹۳۵ زوج ژولیو-کوری به خاطر کشف رادیوکتیویته مصنوعی جایزه نوبل شیمی را دریافت کردند. با قدرت گرفتن هیتلر در آلمان و فاشیست‌ها در ایتالیا جناح چپ در فرانسه قوی‌تر شد و در انتخابات ۱۹۳۶ با پیروزی جبههٔ خلق لئون بلوم رئیس جمهور شد و او از ایرن ژولیو کوری دعوت کردن پست وزارت آموزش و پرورش را بپذیرد و این نخستین باری بود که زنی به کابینهٔ فرانسه راه پیدا می‌کرد. در سال ۱۹۴۶ زوج ژولیو-کوری برنامهٔ تشکیل مرکز انرژیی اتمی را ارئه نمودند و دو سال بعد نخستین پیل اتمی فرانسه را به راه انداختند. اما در سال ۱۹۵۰ به دلیل آنچه تمایلات کمونیستی قلمداد شد از این مرکز اخراج شدند و در ۱۹۵۴ که عضویت ایرن در انجمن شیمیدانان امریکا پیشنهاد شد به دلیل همین تمایلات با آن مخالفت شد. ایرن ژولیو کوری در ۱۷ مارس ۱۹۵۶ بر اثر سرطان خون که به دلیل مجاورت با پرتوهای رادیواکتیو به آن مبتلا شده بود درگذشت.

سال‌شمار ۱۸۹۷ ۱۲ سپتامبر تولد در پاریس ۱۹۰۶ درگذشت پدر (پیئر کوری) ۱۸-۱۹۱۴ تکنسین رادیولوژی ۱۹۲۶ ۴ اکتبر ازدواج با فردریک ژولیو کوری ۱۹۲۷ تولد دخترشان هلن ۱۹۳۱ کار روی تشعشع بریلیوم۱۹۳۲ تولد پسرشان پیئر ۱۹۳۴ درگذشت مادر (ماری کوری در چهارم ژوئیه بر اثر ابتلا به سرطان خون درگذشت) ۱۹۳۴ کشف رادیواکتیویته مصنوعی ۱۹۳۵ دریافت جایزه نوبل شیمی به همراه همسرش ۱۹۳۶ وزیر آموزش و پرورش ۱۹۴۶ ارائه برنامهٔ تشکیل مرکز انرژی اتمی ۱۹۵۰ برکناری از مرکز انرژی اتمی به دلیل تمایلات کمونیستی ۱۹۵۶ ۱۷ مارس مرگ در پاریس

[ویرایش] منبع

خلاصه زندگینامه علمی دانشمندان؛ بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی؛ زیر نظر احمد بیرشک

زنان برندهٔ جایزهٔ نوبل، تالیف: منوچهر مدنی گیوی