Txinatar Harresi Handia

Wikipedia(e)tik

Txinatar Harresi Handia (Txinatarrez Cháng Chéng, "Gotorleku Hiri Handia"), Txinatar inperioa Mongolia eta Mantxuriako barbaroen erasoetatik babesteko K.a. III mendetik aurrera eraiki zen harresia da. Horma izugarri honen helburu nagusiena barbaroek zaldiekin Txinatar inperioaren lurrak inbaditu zezaten ekiditzea zen.

Harresia oso luzea da, 6.400 km ditu Koreako mugatik Yalu (Yalu Jiang) ibaiean, Gobiko basamorturarte, zazpi probintzia zeharkatzen dituelarik. Harresi Handia 1000 urtetan zehar Txinatar dinastia desberdinek eraikitako harresi desberdinez osatuta dago.

[aldatu] Historia

Harresia Qin Dinsatiaren burua izan zen Lehenengo Enperadorearen garaian hasi zen erakitzen. Mila urteren buruan eraikitako horma desberdinen gahiketaren emaitza, Ming Dinastiaren garaian amaitu zen, gaurko egoera garai hartakoari dagokiolarik.

Lau eraberritze nagusi izan ditu mendeetan zehar:

Qin Dinastiarena K.a. 208 urtean.
Han Dinastiarean II mendean.
Bost Dinastia eta Hamar Erresumen Garaian egindakoa (1138-1198)
Ming Dinastiarena 1368an

Ming Dinastiaren harresia ekialdeko ertzean abiatzen da, Shanhai-ko pasagunean,Qinhuangdao, Hebeiko probintzian. Bederatzi probintzia zeharkatu ondoren, mendebaldeko ertzean amaitzen da Jiayuko pasagunean, Gansuko probintzian. Jianyuko pasagunea Zetaren Biderako atea zen. Nahiz eta harresia bertan amaitu, zainketa dorreak Zetaren Bidean zehar jarraitzen dute. Dorren hauen artean bazegoen ke zeinuen bitartezko komunikazio sistema bat, balizko inbasioen berri emateko.

Mantxuek harresia zeharkatu zutenean, Txina bereganatu zuten Qing Dinastia hasiz, eta harresiak bere betebeharra galdu zuen, urrun mantentzen zituen mantxuak Txinaren jabe baitizren dagoeneko.

Harresiaren eraikuntza prozesuan, bertan lan egiten zuten langileak inguruko lapur eta gaizkileen mehatxupean zeuden eta kopuru handi batek heriotza aurkitu zuen; horregatik askotan Harresi Handiari munduko hilerririk luzeena esaten zaio.

[aldatu] Ate nagusiak

Ate nagusienak:

Shanhai Pasagunea
Juyong Pasagunea
Niangzi Pasagunea

[aldatu] Egoera

Turistek bisitatzen dituzten hormaren zatiak egoera egokian mantendu dira, edo eraberritu egin dituzte, baina leku askotan harresia etxeak eraikitzeko harrien iturri izan da, bere egoera hondatzen joan delarik. Harresiaren zati batzu graffitiz bete dira eta beste batzuk besterik gabe bota egin dituzte azpieguturak egin ahal izateko. Txinako hainbat hiri eta probintzietan legeak egiten ari dira ondare hau babesteko.

[aldatu] Harresiaren defentsa

Garaiko ohizko armez gain, arma bereziak garatu ziren harresiaren defentsarako. Gaur egun hauen erreplikak harresian erakusten dira.

[aldatu] Materialak

Eraikuntza lekuaren inguruan aurkitzen ziren materialak erabili ziren harresia egiteko. Beijing inguruan kareharria erabili zen. Beste leku batzutan granito edo adreilua erabili ziren. Zati batzutan, harresiaren bi harrizko azalen artean lurrezko betelana aurkituko genuke.