Τζον Φλάμστηντ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Τζον Φλάμστηντ (John Flamsteed) ήταν ένας Άγγλος αστρονόμος (19 Αυγούστου 1646 – 31 Δεκεμβρίου 1719).

Πίνακας περιεχομένων

1 Η ζωή του
2 Το έργο του
3 Ονομάσθηκαν προς τιμή του
4 Αναφορές

[Επεξεργασία] Η ζωή του

Γεννήθηκε στο χωριό Denby του Ντέρμπισαϊρ της Αγγλίας, γιος εύπορου εμπόρου. Κατά το διάστημα 1662 – 1669 μελέτησε μόνος του Αστρονομία, κάτι στο οποίο ο πατέρας του ήταν αντίθετος. Χειροτονήθηκε διάκονος και ετοιμαζόταν να ζήσει στο Ντέρμπισαϊρ, όταν προσκλήθηκε στο Λονδίνο. Στις 4 Μαρτίου 1675 διορίσθηκε με βασιλικό διάταγμα «Αστρονομικός Παρατηρητής του Βασιλέως» μετά από σύσταση του Jonas Moore, θέση που κατόπιν μετατράπηκε στον θεσμό του «Βασιλικού Αστρονόμου» (Astronomer Royal) της Μεγάλης Βρετανίας, με οριζόμενη ετήσια αμοιβή εκατό λίρες. Τον Ιούνιο του 1675 ιδρύθηκε το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς, και ο Flamsteed έθεσε τον θεμέλιο λίθο τον Αύγουστο του ίδιου έτους. Τον Φεβρουάριο 1676 ο Φλάμστηντ έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (Royal Society) και τον Ιούλιο μετακόμισε στο Αστεροσκοπείο, όπου παρέμεινε ως το 1684, οπότε και διορίσθηκε τελικώς εφημέριος στην ενορία του Burstow στο Σάρεϊ. Κατείχε τόσο αυτή τη θέση, όσο και εκείνη του Βασιλικού Αστρονόμου μέχρι τον θάνατό του. Τάφηκε στο Burstow.

[Επεξεργασία] Το έργο του

Ο Φλάμστηντ είναι γνωστός κυρίως για το ομώνυμο σύστημα ονοματοδοσίας των αστέρων κάθε αστερισμού, τον αριθμό Φλάμστηντ, που έδωσε στους λαμπρότερους αστέρες κατά σειρά αύξουσας ορθής αναφοράς μέσα στον κάθε αστερισμό. Ο συμβολισμός Φλάμστηντ είναι παράλληλος με τη διεθνή ονομασία με τα πεζά γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου (συμβολισμός Μπάγιερ), π.χ. ο 17 Λέοντος (17 Leonis) είναι ο ίδιος αστέρας με τον ε (έψιλον) Λέοντος. Τον υπερβαίνει ωστόσο, αφού π.χ. ο 50 Λέοντος (50 Leonis) δεν έχει γράμμα που να του αντιστοιχεί. Το σύστημα αυτό το εισήγαγε στο έργο του "Historia Coelestis Britannica", στην έκδοση του 1712.

Ο Φλάμστηντ υπελόγισε με ακρίβεια τις εκλείψεις Ηλίου των ετών 1666 και 1668. Υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που παρατήρησε καταγεγραμμένα τον πλανήτη Ουρανό, αλλά τον νόμισε αστέρα και τον ενέταξε στον κατάλογό του (και με το σύστημά του...) ως 34 Ταύρου! Για πρώτη φορά τον παρατήρησε τον Δεκέμβριο 1690 και αυτή παραμένει η αρχαιότερη καταγεγραμμένη παρατήρηση του Ουρανού από έναν αστρονόμο. Βέβαια η τιμή της ανακαλύψεως ανήκει στον Ουίλιαμ Χέρσελ, που τον αναγνώρισε ως πλανήτη.

Στις 16 Αυγούστου 1680 ο Flamsteed κατέγραψε τον αστέρα 3 Κασσιόπης, που οι μετέπειτα αστρονόμοι στάθηκε αδύνατο να τον βρουν. Το 1980 ο Αμερικανός ιστορικός της Αστρονομίας William Ashworth υπεστήριξε ότι αυτό που είχε δει ο Φλάμστηντ ήταν ίσως ο πιο πρόσφατος υπερκαινοφανής αστέρας που εξερράγη στον Γαλαξία μας, αυτός που άφησε ως υπόλειμμα τη φαινομενικά ισχυρότερη ραδιοπηγή έξω από το Ηλιακό Σύστημα, την 3C 461 ή Cassiopeia A. Επειδή όμως η θέση του «3 Κασσιόπης» δεν συμπίπτει ακριβώς με εκείνη της Cassiopeia A, και επειδή το διαστελλόμενο κύμα από την έκρηξη υποδεικνύει ότι αυτή συνέβηκε το 1667 και όχι το 1680, αυτό μπορεί και να μην αληθεύει, και ο Flamsteed ίσως απλώς κατέγραψε λάθος τη θέση ενός ήδη γνωστού αστέρα.

Ο Φλάμστηντ είναι επίσης γνωστός για την αντιδικία του με τον Νεύτωνα, τότε Πρόεδρο της Βασιλικής Εταιρείας. Ο λόγος ήταν ότι ο Φλάμστηντ αρνιόταν να εκδώσει έργο που είχε παραγγελθεί από τον Βασιλέα, και το 1712 ο Νεύτωνας και ο Έντμοντ Χάλεϊ εξέδωσαν μία πρώιμη έκδοση του Historia Coelestis Britannica, αυτή που προαναφέρθηκε, χωρίς να αναφέρουν τον Φλάμστηντ ως συγγραφέα. Κάποια χρόνια αργότερα, ο Φλάμστηντ κατάφερε να αγοράσει περί τα 300 αντίτυπα από αυτή την έκδοση και τα έκαψε δημοσίως μπροστά από το Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς. Το 1725 ο Φλάμστηντ εξέδωσε τη δική του εκδοχή του έργου, με τις παρατηρήσεις του και κατάλογο σχεδόν 3.000 αστέρων με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια στις θέσεις από οποιοδήποτε προηγούμενο αστρονομικό έργο. Αυτή θεωρείται η πρώτη σημαντική συνεισφορά του Αστεροσκοπείου του Γκρήνουιτς στην Αστρονομία.

[Επεξεργασία] Ονομάσθηκαν προς τιμή του

Ο κρατήρας Φλάμστηντ στη Σελήνη
Ο αστεροειδής 4987 Φλάμστηντ

[Επεξεργασία] Αναφορές

The correspondence of John Flamsteed, the first Astronomer Royal compiled and edited by Eric G. Forbes, ... Lesley Murdin and Frances Willmoth. Bristol: Institute of Physics Publishing, 1995-2002 ISBN -7503-0147-3 (v. 1); ISBN 0-7503-0391-3 (v. 2) ; ISBN 0-7503-0763-3 (v.3)