Πείραμα Πλατώ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Πείραμα Πλατώ έγινε το 1873 και σκοπό είχε την απόδειξη και εδραίωση της θεωρίας Λαπλάς.

Το πείραμα αυτό που έλαβε το όνομα του δημιουργού του Βέλγου φυσικού Ιωσήφ Πλατώ (1801-1883) είχε ως εξής:
Σε μίγμα οινοπνεύματος και ύδατος με τη βοήθεια χοάνης εισάγεται ποσότητα ελαίου, ίδιας σχετικής πυκνότητας με το μίγμα. Το έλαιο λαμβάνει τελικά τη μορφή σφαίρας που όμως δεν μεγαλώνει σε τεράστια ποσότητα ελαίου, φθάνοντας τη μέγιστη διάμετρο των 14 εκατοστών. Εάν το μίγμα μαζί με την έκκεντρη σφαίρα του ελαίου τοποθετηθεί σε φυγόκεντρο δίσκο έτσι που ο άξονας αυτού να συμπίπτει με τον άξονα της σφαίρας και δοθεί ταχύτητα περιστροφής ίση προς μία πλήρη στροφή ανά 5-6 δευτερόπλεπτα, η σφαίρα του ελαίου θ΄ αρχίσει βαθμηδόν να παίρνει σχήμα σφαιροειδούς δηλαδή να πιέζονται οι πόλοι και να εξογκούται περί τον "ισημερινό" και το σφαιροειδές να καθίσταται περισσότερο πεπλατυσμένο αυξανομένης της ταχύτητας.

Όταν η ταχύτητα περιστροφής υπερβεί τις τρεις στροφές ανά δευτερόπεπτο η μάζα του ελαίου αρχίζει να κοιλούται περί τους πόλους ο δε "ισημερινός" να επιμηκύνεται τόσο ώστε στο τέλος ν΄ αποσπάται περιφερειακά ως δακτύλιος κυκλικός. Τέλος ο δακτύλιος αυτός τεμαχίζεται και η ποσότητα του ελαίου που τον συνιστούσε σχηματίζει ξεχωριστή σφαίρα συμπυκνούμενη και κινούμενη ομοίως και κατά ίδια φορά περί τον άξονα της απομείνασας κεντρικής μάζας ελαίου.

Με το πείραμα αυτό υποστηρίχθηκε ο κατα θεωρία του Λαπλάς σχηματισμός των πλανητών και των δορυφόρων, δηλαδή από δακτύλιο που αποσπάσθηκε της αρχικής ηλιακής μάζας, καθώς και η πλάτυνση των περί άξονα κινουμένων ουρανίων σωμάτων του Πλανητικού μας συστήματος. Παρά τάυτα όπως είπε ο ίδιος ο Πλατώ: "Είναι πολύ παρακινδυνευμένο το να θέλουμε εκ του πειράματος αυτού να συμπεράνουμε κάτι σχετικό με τα ουράνια φαινόμενα".