Μίνως Αργυράκης
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Μίνως Αργυράκης (Σμύρνη, 1920 – Αθήνα, 26 Μαΐου 1998) ήταν έλληνας ζωγράφος, σκιτσογράφος και σκηνογράφος του θεάτρου.
Γεννήθηκε στην Σμύρνη το 1920. Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή, ο πατέρας του, που ήταν πλούσιος τραπεζίτης, έπεσε θύμα της τουρκικής θηριωδίας. Έτσι, σε ηλικία ενός έτους, ο Αργυράκης βρέθηκε πρόσφυγας στην Ελλάδα, μαζί με την μητέρα του, Γαλάτεια, την γιαγιά του και τον αδελφό του. Με την φροντίδα της Πηνελόπης Δέλτα, φοίτησε στο Κολέγιο του Ψυχικού. Προσπάθησε δύο φορές να γίνει δεκτός από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά χωρίς επιτυχία. Αναγκαστικά, στράφηκε προς την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή (σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Έλαβε μαθήματα ζωγραφικής από τον Γιάννη Τσαρούχη, που ήταν προσωπικός του φίλος. Ο ίδιος επίσης ισχυρίζονταν πως υπήρξε μαθητής του Κόντογλου, του Θεόφιλου και του Παρθένη. Έκανε παρέα με άλλους πολύ γνωστούς συνομήλικούς του, όπως ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Νίκος Γκάτσος.
Παράλληλα με την ζωγραφική, ασχολήθηκε από πολύ νωρίς και με το σκίτσο και την δημοσιογραφία. Κατά την περίοδο της Κατοχής, κατατάχθηκε στην ΕΠΟΝ και με τους αντάρτες περιήλθε τα βουνά της Ευρυτανίας.
Το 1948 και το 1951, συμμετείχε στις πανελλήνιες εκθέσεις ζωγραφικής, ενώ το 1957 συμμετείχε στο Διεθνές Φεστιβάλ Νεότητας της Μόσχας και στην Μπιενάλε Σχεδίου στο Ταλεντίνο της Ιταλίας. Ταυτοχρόνως δημοσίευε κείμενα και σκίτσα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής (Αυγή, Ελευθερία, κ.ά.).
Το 1957 εξέδωσε το πρώτο του λεύκωμα με σκίτσα και κείμενα υπό τον τίτλο Οδός Ονείρων. Το λεύκωμα, ήταν «μια αιχμηρή, καυστική, κοινωνική σάτιρα της Ελλάδας του '50, που περιέχει πολλά μυθολογικά στοιχεία, αλλά αποπνέει και έναν έντονο λυρισμό». Ο Μάνος Χατζιδάκις, γοητευμένος από το λεύκωμα, το μετέτρεψε σε μουσική επιθεώρηση, η οποία παρουσιάστηκε στο θέατρο «Μετροπόλιταν» της Αθήνας το 1962 με την συνεργασία του ίδιου του Αργυράκη (σκηνικά, κοστούμια, καιστίχοι ενός τραγουδιού), του σκηνοθέτη Αλέξη Σολωμού και του ηθοποιού Δημήτρη Χορν. Με τον Χατζιδάκι συνεργάστηκε ξανά το 1965, για την επιθεώρηση Ο γύρος του κόσμου.
Το 1963, πραγματοποίησε έκθεση στην γκαλερί «Ζυγός», με κύριο θέμα την εισβολή των ξένων (τουριστών και μη) και την αλλαγή της κοινωνίας στην μεταπολεμική Ελλάδα. Το 1963, υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.
Λίγο πριν από την δικτατορία, δημιούργησε με την σύντροφό του, τον Τσαρούχη και τον Ευγένιο Σπαθάρη, την «Κιβωτό της Άμυ», ένα πρωτοποριακό χώρο καλλιτεχνικού πειραματισμού, στην Πλάκα, όπου γίνονταν διάφορα χάπενινγκ με λόγος, μουσική και χορός.
Η χούντα έκλεισε την «Κιβωτό της Άμυ», γιατί δεν είχε άδεια «μετά μουσικών οργάνων», και ο Αργυράκης έφυγε εκτός Ελλάδας· πρώτα στην Ισπανία, κατόπιν στο Λονδίνο και τέλος στην Κοπεγχάγη, όπου έζησε μέχρι το 1974 φιλοξενούμενος του γλύπτη Τάκη. Στην Κοπεγχάγη, εξέδωσε ένα δεύτερο σατιρικό λεύκωμα με σκίτσα και κείμενα υπό τον τίτλο Η πολιτεία έπλεε εις την Μελανόλευκον.
Όταν έπεσε η χούντα, επέστρεψε στην Ελλάδα. Το 1975 εικονογράφησε έναν αγγλικό ταξιδιωτικό οδηγό για την Ελλάδα (Fodor's Greece 1975). Το 1981 συνεργάστηκε για τελευταία φορά με τον Χατζιδάκι, δημιουργώντας τα σκηνικά και τα κοστούμια για την παράσταση της Πορνογραφίας. Το 1984 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα.
Η υγεία του κλονίστηκε το 1990 και έκτοτε έπαψε να ζωγραφίζει και να συμμετέχει ενεργά στην ζωή. Τον Απρίλιο του 1997, κλείστηκε στο Αθηναϊκό Γηροκομείο. Πέθανε έναν χρόνο μετά, πριν προλάβει να δει αναδρομική του έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη (Οκτώβριος 1998).
Για το έργο του Μίνου Αργυράκη, η Ελένη Βακαλό έχει γράψει:
«Μέσα στα πλαίσια της ελληνικότητας, την πρώτη χρήση ειρωνείας, από τη δεκαετία του '40, την έχουμε στα σκίτσα του Μ. Αργυράκη. Ο Μ. Αργυράκης λειτουργεί βέβαια ως γελοιογράφος. Το ρεπερτόριό του, όμως, αγγίζει όλα τα σύμβολα της ελληνικότητας. Τα απομυθοποιεί γελοιογραφικά από το κύρος τους, αλλά συγχρόνως τα μεταφέρει στο χώρο ονείρων, στην "Οδό Ονείρων" του Νεοέλληνα […]. Με την παρεμβολή του Μ. Αργυράκη τοποθετείται το σημείο που έγινε η στροφή, για να περάσουμε σ' ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα στην Ελλάδα, από το βίωμα στη μνήμη.»
[Επεξεργασία] Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Μ. Αργυράκης, Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1984.
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
- «Στην "οδό Ονείρων" και ο Μίνως Αργυράκης» — Ανυπόγραφο άρθρο, εφημ. Η Αυγή, 27 Μαΐου 1998.
- «Μίνως Αργυράκης, ένας μποέμ καλλιτέχνης» — Ανυπόγραφο άρθρο, εφημ. Το Βήμα, 18 Οκτωβρίου 1998.
- «Πηγαίος και σαρκαστικός» — Άρθρο του (της;) Η. Μόρτογλου, εφημ. Ο Ριζοσπάστης, 18 Φεβρουαρίου 2001. (Κύρια πηγή πληροφοριών για το παρόν λήμμα.)
