Κρίση των Ιμίων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κρίση των Ιμίων ονομάζεται η κρίση που προκλήθηκε στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις το 1996 με αφορμή τα νησιά Ίμια.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιστορικό της κρίσης
[Επεξεργασία] Προϊστορία
Τα Ίμια είχαν παραχωρηθεί στην Ελλάδα από την Ιταλία με συνθήκη μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα που ακολούθησε το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί το καθεστώς επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά. Ωστόσο, στις 25 Δεκεμβρίου 1995 το τουρκικό φορτηγό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε σε αβαθή ύδατα κοντά στις βραχονησίδες και εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το λιμεναρχείο Καλύμνου διέθεσε ρυμουλκό για να αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο, αλλά ο πλοίαρχος αρνήθηκε, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και άρα βοήθεια είχαν αρμοδιότητα να του προσφέρουν οι τουρκικές αρχές. Στις 26/12 το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσινάρ Εγκίν ότι, αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε. Στις 27/12 το τουρκικό υπ. Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε θέμα γενικότερα. Τελικά, στις 28/12 δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Σημειωτέον ότι το πρωί της 28/12 πλήρως εξοπλισμένο τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Με ελληνική βοήθεια διασώθηκε ο Τούρκος πιλότος. Στις 29/12 το τουρκικό υπ. Εξωτερικών επιδίδει διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, όπου αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία. Το γεγονός στάθηκε αφορμή να τεθεί από την Τουρκία θέμα ιδιοκτησίας των νησιών. Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός αυτό ύψωσε την Ελληνική σημαία σε ένα από αυτά τα δύο νησιά στις 25 Ιανουαρίου του 1996, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού.
[Επεξεργασία] Η κρίση
Τα τουρκικά τηλεοπτικά κανάλια μετέδωσαν εικόνες με την ελληνική σημαία υψωμένη στα Ίμια, κάτι που προκάλεσε σάλο στην κοινή γνώμη της γείτονος.Δυό δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη, με ελικόπτερο πήγαν στη Μεγάλη Ίμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Η όλη επιχείρηση των δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ. Το γεγονός πήρε σημαντικές διαστάσεις και τόσο Ελληνικά όσο και Τουρκικά πολεμικά σκάφη κινήθηκαν στην περιοχή.
Η κρίση κλιμακώθηκε τις επόμενες μέρες. Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό "Αντωνίου" του Πολεμικού Ναυτικού κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Επίσης, το βράδυ της 28ης Ιανουαρίου, Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Ίμια χωρίς να τους πάρουν είδηση τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Στις 29/1, ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς την Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδων του Αιγαίου. Στις 31/1, ώρα 01:40 Τούρκοι κομμάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 05:30 της ίδιας μέρας ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την παρουσία των Τούρκων στη βραχονησίδα κατέπεσε και τα τρία μέλη του πληρώματος, υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη άποψη του Ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου (Vertigo). Ωστόσο, υπάρχει στον ελλαδικό χώρο ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί, και ότι το γεγονός αποκρύφθηκε προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης υπήρξαν έντονες πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου να λήξει το επεισόδιο. Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους δύο πρωθυπουργούς, τον Σημίτη και την Τσιλέρ, που δεσμεύτηκαν να αποσύρουν τις δυνάμεις τους και να υποστείλουν τις σημαίες. Τα πολεμικά σκάφη και οι καταδρομείς των δύο χωρών αποχώρησαν από τις βραχονησίδες το πρωί της 31ης Ιανουαρίου 1996 υπό την επίβλεψη αεροσκαφών του 6ου αμερικανικού στόλου της Μεσογείου.
[Επεξεργασία] Συνέπειες
Η κρίση δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, η κρίση έδωσε εφορμή στο Τουρκικό κράτος να θέσει ζήτημα "Γκρίζων ζωνών", αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά, συμπεριλαμβανομένων των Ιμίων. Παρόλα αυτά η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη διάφορες διεθνείς συνθήκες.
Η κρίση επίσης κλόνισε την αξιοπιστία της νέας τότε ελληνικής κυβέρνησης του Κώστα Σημίτη, ειδικά όταν ο τελευταίος ευχαρίστησε δημόσια, μέσα στο ελληνικό κοινοβούλιο, τις ΗΠΑ για το ρόλο τους στην αποκλιμάκωση των γεγονότων.
Μερικά χρόνια μετά την κρίση, στις 12 Απριλίου του 2005, υπήρξε ένα ακόμα συμβάν στη περιοχή των Ιμίων. Κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στην Τουρκία του Έλληνα πρώην Υπουργού Εξωτερικών Πέτρου Μολυβιάτη τουρκικές ακταιωροί πλησίασαν αρκετά στα νησιά αρνούμενες να αποχωρήσουν, ακόμα και όταν όταν ελληνικά σκάφη κατέφτασαν στην περιοχή.
