Βικιπαίδεια:Επαληθευσιμότητα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Πολιτική Βικιπαίδειας |
|---|
|
Το όριο για να συμπεριληθεί κάτι στην Βικιπαίδεια είναι η επαληθευσιμότητα, όχι η αλήθεια. Αυτό σημαίνει ότι δημοσιεύουμε μόνο το υλικό που είναι επαληθεύσιμο με αναφορά σε αξιόπιστες, δημοσιευμένες πηγές.
Η Βικιπαίδεια:Επαληθευσιμότητα είναι μια από τρεις βασικές οδηγίες-σελίδες πολιτικής της Βικιπαίδειας. Οι άλλες δύο είναι η Βικιπαίδεια:Όχι πρωτότυπη έρευνα και η Βικιπαίδεια:Ουδετερότητα. Από κοινού, αυτές οι πολιτικές καθορίζουν τον τύπο και την ποιότητα του υλικού που είναι αποδεκτή στο κύριο χώρο σελίδων. Οι τρεις πολιτικές είναι συμπληρωματικές, μη διαπραγματεύσιμες, και δεν μπορούν να εκτοπιστούν από οποιεσδήποτε άλλες οδηγίες ή από τη συναίνεση των συντακτών. Δεν πρέπει επομένως να ερμηνευθούν ως απομονωμένες η μια από την άλλη, και οι συντάκτες πρέπει να προσπαθήσουν να εξοικειωθούν και με τις τρεις.
[Επεξεργασία] Η πολιτική
- Τα άρθρα πρέπει να περιέχουν μόνο υλικό που έχει δημοσιευθεί από αξιόπιστες πηγές.
- Οι συντάκτες που προσθέτουν το νέο υλικό σε ένα άρθρο πρέπει να αναφέρουν μια αξιόπιστη πηγή, διαφορετικά μπορεί να αφαιρεθεί από οποιοδήποτε συντάκτη.
- Η υποχρέωση να παρέχουν μια αξιόπιστη πηγή εναπόκειται στους συντάκτες που επιθυμούν να συμπεριλάβουν το υλικό, όχι σε εκείνους που επιδιώκουν να το αφαιρέσουν.
[Επεξεργασία] Επαληθευσιμότητα, όχι αλήθεια
Ένα από τα κλειδιά για το γράψιμο καλών εγκυκλοπαιδικών άρθρων είναι να γίνει κατανοητό ότι οι συντάκτες πρέπει να αναφέρονται μόνο στα γεγονότα, τους ισχυρισμούς, τις θεωρίες, τις ιδέες, τις αξιώσεις, τις απόψεις, και τα επιχειρήματα που έχουν δημοσιευθεί ήδη από έναν αξιόπιστο εκδότη. Ο στόχος της Βικιπαίδειας είναι να γίνει μια πλήρης και αξιόπιστη εγκυκλοπαίδεια, έτσι οι συντάκτες πρέπει να αναφέρουν αξιόπιστες πηγές έτσι ώστε η επεξεργασία που κάνουν να μπορεί να ελεγχθεί από τους αναγνώστες και άλλους συντάκτες.
"Επαληθευσιμότητα" σε αυτό το πλαίσιο δεν σημαίνει ότι οι συντάκτες αναμένονται για να ελέγξουν εάν, παραδείγματος χάριν, το περιεχόμενο ενός άρθρου των New York Times λέει αλήθεια. Στην πραγματικότητα, οι συντάκτες αποθαρρύνονται έντονα από το να πραγματοποιήσουν αυτό το είδος έρευνας, επειδή η αρχική (πρωτογενής) έρευνα δεν μπορεί να δημοσιευθεί στην Βικιπαίδεια. Τα άρθρα πρέπει να περιέχουν μόνο υλικό που έχει δημοσιευθεί από αξιόπιστες πηγές, ανεξάρτητα από εάν μεμονωμένοι συντάκτες βλέπουν εκείνο το υλικό ως αληθινό ή ψεύτικο. Όσο αντι-διαισθητικό κι εάν μπορεί να φανεί, το κατώφλι για την συμπερίληψη στην Βικιπαίδεια είναι η επαληθευσιμότητα, όχι η αλήθεια.
Ένας καλός τρόπος να γίνει κατανοητή η διάκριση μεταξύ της επαληθευσιμότητας και της αλήθειας είναι με το ακόλουθο παράδειγμα. Υποθέστε ότι γράφετε ένα άρθρο στην Βικιπαίδεια για την θεωρία Χ ενός διάσημου φυσικού, η οποία έχει δημοσιευθεί σε αξιόλογα επιστημονικά περιοδικά και είναι επομένως ένα κατάλληλο θέμα για ένα άρθρο στην Βικιπαίδεια. Εντούτοις, κατά τη διάρκεια του γραψίματος του άρθρου, έρχεστε σε επαφή με το φυσικό και σας λέει: "Πραγματικά, θεωρώ τώρα τη θεωρία Χ απολύτως λάθος." Ακόμα κι αν έχετε αυτό από το συντάκτη τον ίδιο, δεν μπορείτε να περιλάβετε το γεγονός ότι το είπε στο άρθρο σας στην Βικιπαίδεια.
Γιατί όχι; Επειδή δεν είναι επαληθεύσιμο με έναν τρόπο που θα ικανοποιούσε το αναγνωστικό κοινό της Βικιπαίδειας ή άλλους συντάκτες. Οι αναγνώστες δεν ξέρουν ποιός είστε. Δεν μπορείτε να περιλάβετε τον αριθμό τηλεφώνου σας έτσι ώστε κάθε αναγνώστης στον κόσμο μπορεί να σας ζητήσει την επιβεβαίωση. Και ακόμα κι αν θα μπορούσαν, γιατί θα έπρεπε να σας πιστέψουν;
Για να είναι αποδεκτές οι πληροφορίες στην Βικιπαίδεια, θα έπρεπε να πείσετε πρώτα μια αξιόπιστη οργάνωση ειδήσεων να δημοσιεύσει την ιστορία σας, η οποία θα περνούσε έπειτα από μια διαδικασία παρόμοια με αξιολόγηση-αναθεώρηση. Θα ελεγχόταν από έναν δημοσιογράφο, ένα συντάκτη, και εάν η ιστορία ήταν προβληματική, θα μπορούσε να ελεγχθεί περαιτέρω από δικηγόρους και τον αρχισυντάκτη. Αυτοί οι έλεγχοι και ισορροπίες υπάρχουν για να εξασφαλίσουν ότι στην εφημερίδα εμφανίζονται ακριβείς και αληθείς ιστορίες.
Η Βικιπαίδεια δεν είναι σε θέση να παρέχει αυτή τη διαδικασία ελέγχου γεγονότων και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι πολιτικές της μη πρωτότυπης έρευνας και της επαληθευσιμότητας είναι τόσο σημαντικές.
Εάν η εφημερίδα δημοσίευσε την ιστορία, θα μπορούσατε έπειτα να περιλάβετε τις πληροφορίες στο άρθρο της Βικιπαίδειας, αναφέροντας το άρθρο της εφημερίδας ως πηγή σας.
[Επεξεργασία] Πηγές
Τα άρθρα πρέπει να στηρίζονται σε αξιόπιστες πηγές τρίτων με φήμη για έλεγχο και ακρίβεια. Για τα ακαδημαϊκά θέματα, οι πηγές πρέπει κατά προτίμηση να είναι αναθεωρημένες. Οι πηγές πρέπει επίσης να είναι κατάλληλες για τους ισχυρισμούς που γίνονται: οι εξωτικοί ισχυρισμοί απαιτούν ισχυρές πηγές.
Πηγές στην ελληνική γλώσσα πρέπει να δίνονται όποτε είναι δυνατόν, και πρέπει πάντα να προτιμούνται από τις ξενόγλωσσες πηγές, έτσι ώστε οι αναγνώστες να μπορούν εύκολα να ελέγξουν ότι το υλικό της πηγής έχει χρησιμοποιηθεί σωστά.
