Γαλαξείδι
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Γαλαξείδι (ή Γαλαξίδι) είναι κωμόπολη της επαρχίας Παρνασσίδας του νομού Φωκίδας.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Τοποθεσία
Η πόλη του Γαλαξιδίου βρέχεται απο θάλασσα. Βρίσκεται στην Βόρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά του κόλπου της Ιτέας.
[Επεξεργασία] Ιστορία
[Επεξεργασία] Ονομασία
[Επεξεργασία] Κατα την αρχαιότητα
[Επεξεργασία] Βυζαντινή Εποχή
Τον 8ο αιώνα εμφανίζεται, μετά απο αιώνες απουσίας, ένα μικρό χωριό, αυτή τη φορά με την ονομασία Γαλαξείδι. Μέχρι τον 10ο αιώνα το Γαλαξείδι έχει καταφέρει να αναπτύξει σε σημαντικό βαθμό την ναυτιλία του. Δυστυχώς η ανάπτυξη της πόλης δεν διήρκησε πολύ αφού κατα την περίδο της βασιλείας του Κωνσταντίνου Ρωμανού το Γαλαξείδι κυριεύτηκε δύο φορές, με δραματικές συνέπειες για τους κατοίκους, απο τους Βούλγαρους. Οι συμφορές για την πόλη του Γαλαξειδίου δεν τελειώνουν εδώ. Το 1054 μια επιδημία αφάνισε πολλούς κατοίκους ενώ το 1064 μια επιδρομή των Ούζων είχε ως αποτέλεσμα την βίαιη εκδίωξη τους απο την πόλη για δύο ολόκληρα χρόνια. Το 1147 το Γαλαξείδι λεηλατήθηκε για ακόμη μια φορά, αυτή τη φορά όμως το σύνολο των κατοίκων εγκατέλειψε οριστικά την πόλη.
Κατα τον 12ο αιώνα το Γαλαξείδι υπαγόταν στην Διοίκηση της Ηπείρου και πολύ πιθανόν στον Λέοντα Σγουρό του Ναυπλίου. Εκείνη την εποχή πολλές ευγενικές οικογένειες έφυγαν απο την Κωνσταντινούπολη και κατέφυγαν στο Γαλαξείδι[1]. Η περίδος αυτή διακρίνεται απο μία γοργή ανάπτυξη στην ναυτιλία. Οι Γαλαξειδιώτες με την υποστήριξη του αυθέντη Θεοδώρου και του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β' ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με άλλες περιοχές του Βυζαντίου. Τελικά η ακμή του Γαλαξειδίου τέλειωσε απότομα το 1296 δηλαδή χρονιά θανάτου του Ιωάννη Παλαιολόγου, ο οποίος βοηθούσε συστηματικά την πόλη. Επί Ανδρονίκου Γ' Παλαιολόγου, το Γαλαξείδι βρίσκεται κάτω απο την εξουσία του Δουκάτου των Αθηνών. Η Βυζαντινή εποχή κλείνει οριστικά το 1446 όταν το Γαλαξείδι και τα Σάλωνα περιέχονται στους Οθωμανούς.
[Επεξεργασία] Τουρκοκρατία
H εποχή της Τουρκοκρατίας άρχισε το 1446. Το 1494 μεταφέρθηκε η έδρα του Μπέη απο τα Σάλωνα στο Γαλαξείδι. Πρώτος Μπέης που διορίστηκε ήταν ο Χατζή-Μπαμπας. Τελικά το 1502, ύστερα απο εντολή της Υψηλής Πύλης, η έδρα επανήλθε στα Σάλωνα. Αξίζει να σημειωθεί οτι σε όλη τη περίοδο της Τουρκικής Κατοχής, κανένας Τούρκος δεν κατοικούσε στο Γαλαξείδι.
Το 1655 στον Κορινθιακό και Πατραϊκό κόλπο λυμαινόταν ο Ντουρατζίμπεης, ο οποίος ήρθε σε σύγκρουση με τους Γαλαξειδιώτες για ασήμαντη αφορμή. Η ναυμαχία που ακολούθησε κατέληξε στην συντριβή του Ντουρατζίμπεη, ορκίστηκε όμως να πάρει εκδίκηση. Το Πάσχα του ίδιου χρόνου επιτέθηκε αιφνιδιαστικά και κυρίευσε το Γαλαξείδι. Αυτή η συμφορά είχε ως αποτέλεσμα την φυγή των κατοίκων του Γαλαξειδίου στα βουνά και συγκεκριμένα στα Πεντεόρια. Επέστρεψαν στο ερειπωμένο Γαλαξείδι μόνο μετά τον θάνατο του Ντουρατζίμπεη το 1669.
Η ακμή στην ναυτιλία ξεκίνησε την περίοδο 1720-1730, εποχή δηλαδή που πραγματοποιήθηκε η συνθήκη Πασάροβιτς[2]. Το 1774, ύστερα απο την συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή, τα περισσότερα Γαλαξιδιώτικα πλοία σήκωσαν Ρώσικη σημαία. Μία μεγάλη μορφή του αγώνα της Ανεξαρτησίας διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο στην ανάπτυξη της ναυτιλίας, ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος. Ο Παπαδιαμαντόπουλος είχε συγκεντρώσει τη διακίνηση του εμπορείου της Πελοποννήσου και όλης της Δυτικής Ελλάδας. Για να απελευθερωθεί απο το Μεσολογγίτικο ναυτικό άρχισε την ναυπήγηση πλοίων στο Γαλαξείδι. Το 1803 ο Γαλαξιδιώτικος στόλος αριθμούσε[3] 50 πλοία. Τα συνηθέστερα εμπορικά λιμάνια των Γαλαξιδιώτικων πλοίων ήταν: η Μασσαλία, η Κωνσταντινούπολη και διάφορα άλλα λιμάνια της Ισπανίας και της Ιταλίας.
[Επεξεργασία] Επανάσταση του 1821
Οι πρώτες διαβουλεύσεις για την έναρξη της Επανάστασης στο Γαλαξείδι είχαν ξεκινήσει απο τις αρχές Μαρτίου, ύστερα απο πρωτοβουλία του Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου. Σε αυτή πήραν μέρος, ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαϊας, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Πανουργιάς, ο Ιωάννης Γκούρας και οι πρόκριτοι της περιοχής. Στις 26 Μαρτίου σώμα 300 ανδρών αναχώρησε για την Άμφισσα. Αξίζει να σημειωθεί οτι ήταν η πρώτη πόλη της Στερεάς Ελλάδας που ύψωσε την σημαία της Απελευθέρωσης. Οι πλοίαρχοι και οι έμποροι[4] προσέφεραν αμέσως τα πλοία τους υπερ της πατρίδος ενώ πολλοί Γαλαξιδιώτες[5] έσπευσαν να πολεμήσουν στο Χάνι της Γραβιάς.
[Επεξεργασία] Οι καταστροφές του Γαλαξειδίου
Το Γαλαξείδι κατα την διάρκεια της Απελευθερωτικού αγώνα γνώρισε τρείς μεγάλες καταστροφές.
[Επεξεργασία] Η πρώτη καταστροφή
Στις 8 Σεπτεμβρίου 1821 απέπλευσε για τον Κορινθιακό κόλπο ο στόλος του Ισμαήλ Μπέη Γιβραλτάρ με 30 οπλισμένα μπρίκια και 2 φρεγάτες. Στις 22 Σεπτεμβρίου, ένα αγγλικό πλοίο οδήγησε στο Γαλαξείδι τον τούρκικο στόλο. Οι Γαλαξιδιώτες μαζί με 200 άντρες του Πανουργιά αμύνονταν σθεναρά. Τη νύχτα όμως οι άντρες του Πανουργιά υποχώρησαν αφού δεν είχαν την απαραίτητη εμπειρία να αντιμετωπίσουν τους ναυτικούς κανονιοβολισμούς. Οι κάτοικοι βλέποντας το ρήγμα στην άμυνα της πόλης αλλα και την ανεπάρκεια των μαχητών εγκατέλειψαν το Γαλαξείδι. Το πρωί της 23ης Σεπτεμβρίου οι Τούρκοι εισέβαλαν στην πόλη και την κατέστρεψαν. Μέσα στο λιμάνι βρήκαν 90 πλοία, τα 13 απο αυτά ήταν πολεμικά ενώ τα υπόλοιπα μικρά εμπορικά.
[Επεξεργασία] Κατοχή
[Επεξεργασία] Σήμερα
[Επεξεργασία] Τοπική Αυτοδιοίκηση
[Επεξεργασία] Πνευματική Ανάπτυξη
[Επεξεργασία] Αξιοθέατα
[Επεξεργασία] Παραπομπές και σημειώσεις
- ↑ Τέτοιες οικογένειες ήταν οι: Λογοθέτη, Καβάσιλα, Κατζούλη και Μπεσίρη.
- ↑ Με την συγκεκριμένη συνθήκη οι Τούρκοι ήταν αναγκασμένοι να επιτρέπουν την ελεύθερη ναυσιπλοϊα στο Ιόνιο και στον Κορινθιακό κόλπο
- ↑ Σύμφωνα με υπόμνημα που υπέβαλε ο Αδαμάντιος Κοραής στο "Σύλλογο των παρατηρητών των Ανθρώπων" στο Παρίσι
- ↑ Αυτοί ήταν οι: Κωνσταντής & Σπυρίδων Δεδούσης, Δρόσος Βλαμής, Ηλίας Φούντας, Γεώργιος Αλύκουρης, Ανδρέας Καμμένος, Δημήτριος Μουλδής, Ανδρέας Λουκέρης, Δημήτριος Μπακογεωργάκης, Δημήτριος Ανάτσίτος και η οικογένεια Λογοθέτη.
- ↑ Οι Γαλαξιδιώτες αγωνιστές στο Χάνι της Γραβιάς ήταν οι: Καπετάν Γιάννης Μητρόπουλος, Νικόλαος Κύρκος, Μιχάλης Ραυτόπουλος, Φίλης Ζυγούρης, Βασίλειος Ζεγκίνης, Δημήτριος Πρεβεζάνος, Χριστόφορος Μπεσίρης, Λουκάς Σταύρος, Παναγιώτης Νίκος, Νικόλαος Μιχαλόπουλος, Σπύρος Βλαχοθανάσης, Χαράλαμπος Ανάγνος, Γεωργάκης Μπόκολος, Νικόλαος Κοτσιάνος, Ευστράτιος Αργαλιτός, Γιάννης Κορφιάτης, Αγγελής Τσιπούρας, Μήτρος Κολομπιώτας, Γιάννης Μπαμπάτσικας, Νικήτας, Στάθης Σκέτος, Ψιλοθεοχάρης, Κωνσταντίνος Παπαντώνης, Θανάσης Μυλωνάς ή Βλασσόπουλος, Μήτρος Τσαπλαρής, Κωνσταντίνος Μπούδρης, Αναγνώστης Χαλέτσος και Τσίτσος Σταματοδήμος.
[Επεξεργασία] Πηγές
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή
- Το Γαλαξείδι Αναστάσιος Ι. Σκιαδάς
