Yezh daspegel
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan
Gant ar yezhoù daspegel (saoz. agglutinative languages) e vez savet gerioù dre sammañ morfemennoù an eil war-lerc'h eben. Divizet e voe bet an dermen-mañ gant Wilhelm von Humboldt e 1836 evit dont a-benn da renkañ holl yezhoù ar bed hervez o morfologiezh (Gw. Renkadur hervez ar vorfologiezh)
Renket e-touez ar yezhoù sintetezel e vez ar yezhoù daspegel. Enne, pep morfemenn stag a zo ur kenger hag en devez ur ster resis nemetañ (d.s. "gourel", "amzer dremenet", "liester", h.a.). seurt yezhoù n'implijont ket kemmoù diabarzh evit sevel gerioù nevez, d.s. korn > kerniel met kengerioù stag nemetken. Dreist-holl, pep morfemenn a c'hell bezañ disrannet diouzh ar re all ha morfemenn ebet ne verk meur a perzh (Kv. yezhoù enteuzel. Da skwer, e turkeg:
"göz" ('"lagad") > gözlük ("lunedoù") > gözlükçü ("un den a werzh lunedoù") > gözlükçülük ("gwerzhañ lunedoù") > gözlükçülükte ("gwerzherezh lunedoù")
Setu un nebeut yezhoù daspegel: ar yezhoù ouralek, ar yezhoù altaek, ar japaneg, ar c'horeaneg, ar yezhoù dravidek, an inuktitut, ar swahilieg, ar malayeg hag un nebeut yezhoù mesoamerikanek evel an nahuatl, an huastekeg hag an totonakeg. Gwechall e veze komzet yezhoù a seurt-se ivez dre ar Reter Tostañ hag Iran evel ar sumerieg, an elamiteg, ar hurrieg, an urartieg, ar hatteg, ar gutieg, al lullubieg hag ar c'hasiteg.
Yezhoù gante an hevelep doare morfologiezh n'int ket dre ret en un hevelep familh yezh, d.s. yezhoù par eo ar finneg hag ar hungareg diouzh un tu met n'o deus netra da welet gant ar japaneg diouzh an tu all daoust dezhe bezañ holl yezhoù daspegel.
Meur a vorfemenn en devez pep ger dre vras er yezhoù dapsegel ha peurliesañ ez int yezhoù reizh-tre. En turkeg, da skwer, n'eus nemet ur verb amreizh.
