Фра Маўра
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Фра Маўра (Fra Mauro) (памёр у 1459 або 1460) — манах ордэну камальдулаў з кляштару Сан-Мікеле на венецыянскім востраве Мурана, картограф.
У 1457 – 1459 гадах на замову партугальскага караля Афонсу V стварыў круглую карту свету (Mappamondo). Згубленая пазней, яна вядомая па аўтарскай копіі, зробленай для сената Венецыі (захоўваецца у венецыянскай Bibliotheca Nazionale Marciana).
Mappamondo — сапраўдны шэдэўр сярэднявечнай картаграфіі, адна з прызнаных сімвалічных вехаў, якія падзяляюць сярэднія вякі ад эпохі Адраджэння. Яе дакладнасць і эстэтычная вартасць значна пераўзыходзіць усе папярэднія аналагі, невыпадкова ў гонар заканчэння працы Фра Маўра венецыянскі сенат загадаў выбіць медаль з надпісам “непараўнальны касмограф”. Гэта і першая з вядомых карт, на якіх адзначаная Белая Русь. Але з прычыны асабістага незнаёмства з усходнеславянскімі землямі, Фра Маўра дапусціў у гэтым рэгіёне шэраг грубых памылак. Напрыклад, Волга ў сваім сярэднім цячэнні разгаліноўваецца на два рукавы, утвараючы велізарны... “востраў Амазонія”. Белая Русь (Rossia biancha) знаходзіцца побач з Ноўгарадам Вялікім, паміж Волгай і Белым возерам, і ўсе гэтыя аб'екты аднесеныя не на захад, а на ўсход ад ракі Камы. Карта Фра Маўра — адна з першых гістарычных крыніц, у якой згадваецца Чорная Русь, і выдзяляюцца тры “каляровыя” часткі Русі. Паводле надпісу на карце, “Белая Русь ляжыць па той бок Белага мора, Чорная Русь — па той бок Чорнай ракі, а Чырвоная — па той бок Чырвонай ракі”.
Усходнеславянскія землі ВКЛ вядомыя Фра Маўра пад назвай не Белай, а Чырвонай Русі (Rossia Rossa), у якую ўваходзяць і Кіеў, і Разань. У сваю чаргу, Чорная Русь (Rossia Negra) паказаная на правабярэжжы Акі. Белая Русь у Фра Маўра, як і ў большасці заходнееўрапейскіх аўтараў XIII – XVI стагоддзяў — гэта сінонім ці Вялікага Ноўгарада ці яго часткі, заселенай калісьці народнасцю вепсаў.
У гонар Фра Маўра названыя кратэр і фармацыя на Месяцы, якія былі наведаны астранаўтамі з Apollo 14.
[рэдагаваць] Выявы карты Фра Маўра
 Агульны выгляд |
 Частка Афрыкі |
 Іспанія, Партугалія і паўночная Афрыка |
|
 Сярэдні Усход |
 Частка Кітаю |
- Крыніца: Алесь Белы, «Энцыклапедыя гісторыі Беларусі»
[рэдагаваць] Знешнія спасылкі
- Арыгінальны артыкул
- Манаграфія прысвечаная карце Фра Маўра (па-англійску)
[рэдагаваць] Літаратура
- Рыбаков Б. А. Русские карты Московии XV — начала XVI в. М., 1974.
- Il Mappamondo di Fra Mauro. A cura di Tullio Gasparini Leporace. Presentazione di Roberto Almagia. Venezia, 1956.
- Harvey P. D. A. Medieval maps. London, 1991.
