Muga
De Biquipedia
As mugas son as ringlas que se trazan en os cabos d'un país y que lo desalpartan d'o u d'os países bezíns, amugando asinas o territorio en o que se puede exerzer a soberanía de cada cualo. Cada país tien l'autoridá de desixir á las demás nazions que no embadan o suyo territorio (amugato por as mugas); ye dizir, de desixir que os Estaus foranos s'abstiengan d'autuar y ficar en o suyo territorio.
Toz os países d'o mundo tienen o nome de Estatos, Estatos cuala carauteristica alazetal ye a soberanía; ye dizir, en a facultá d'establir y exerzer a suya autoridá d'a maniera en que lo creigan combenién.
Ta que o exerzizio d'a soberanía por parti d'os Estaus no siga perchudiziosa ta atras nazions, se creigan mugas en partis de tierra, augua y aire.
As mugas, á lo contrario de lo que muitas begadas se creye, no se creigan nomás cuan bi ha tierra de por meyo, pos esisten diferéns menas de mugas: aerias, territorials, flubials, maritimas y en os lacos.
Isto quiere dizir que, en muitos casos, a muga d'un país con atro no se troba definida nomás an bi ha tierra, pos en bels casos ixa dibisión se efeutua emplegando ríos, mars, ezetra.
O caso d'a muga aeria ye emplegata ta poder controlar os zielos d'o país (un abión que deseye pasar por os zielos d'un Estato alleno á aquer d'an prozede debe demandar autorizazión, de lo contrario lo gubierno de dito Estato puede considerar que o suyo espazio aerio ye estando embadiu, lo que puede conduzir á dezisions que pueden arribar á escatumbar l'aeronau).
Lo impotán ye saber que as mugas son as que amugan a soberanía y o territorio d'un país, y que dito territorio ye terrestre y tamién aerio, maritimo y flubial.
[Editar] ¿Cómo saber an ye situada una muga?
T'a situazión de mugas s'emplegan, a mayoría de begadas, aspeutos beyibles d'a cheografía d'un país; por exemplo, si bi ha muitas montañas, s'emplega o pico más alto u o fin d'a cadena monteriza. Con os ríos ye parexiu: si a muga ye un río, a dibisión territorial se define en cada una d'os cantos d'iste .
Con as mugas marítimas y aeria ye diferén; en istos casos se creigan ringlas prexinadas, churidicamén establitas y que son beyibles en mapas y por meyo de cordenadas.
Orichinalmén a parabra tien un senificau melitar ya que fa referenzia á lo "fren de baralla", por ixo en ocasions s'emplega nomás o termín "muga" u "muga cheografica".
Un d'os puntos mugans más zelebres ye o clamato "Checkpoint Charlie" que mientres decadas sirbió de punto de control entre as dos partis desalpartadas por o Muro de Berlín.