Zeitgeschichte
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
 |
Dialäkt: Züridütsch |
Als Ziitgschicht wird im allemannische Schprachruum deer Abschnitt vo dr neueschte Gschicht bezeichnet, wo d Uuswürkige no spürbar i d Gegewart ine raaged.
Im engere Sinn zellt mer diejenig Gschicht zur Ziitgschicht, wo hüt no lebendi Ziitzüüge drüber brichte chönd. Es handlet sich also nöd um e abgeschlosseni Epoche, sondern um es sich schtändig verändernds Kontinuum.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Älteri Iischtufig
Abschwächend verschtaht mer derziit under Ziitgschicht no d Epoche siit em Endi vom Erschte Weltchrieg bzw. sit dr Oktoberrevolution in Russland ab 1917. Für e Zäsur im Jahr 1917 spreched mehreri Gründ:
- D Epoche sit 1917 isch e Ziit, wo di alte Monarchiä, wo d Fürschte i de meischte europäische Schtaate no di letschtlich Regierigsgwalt ghää händ, neui Gsellschaftsentwürf händ wiiche müesse. Vor dr Durchsetzig vo republikanisch-demokratische Schtrukture isch d Ziitgschicht au 'prägt gsii vo Diktature.
- Dur d Oktoberrevolution in Russland isch dr Grundschtei gleit worde für di schpäteri Spaltig vo dr Welt in zwei Blöck und d Phase vom Chalte Chrieg, wo em Zweite Weltchrieg gfolgt isch und wo bis zum Niedergang vo dr UdSSR um 1990 aaduuere hät sölle. Em chalte Chrieg zwüsched de "kapitalistische" Syschtem vom Weschten, aagfüehrt dur d Supermacht USA einersiits und de "kommunistische", so genannte realsozialistische Syschtem vom "Oschtblock", aagfüehrt dur d Supermacht UdSSR anderersiits, isch die ideologisch, politisch, ökonomisch, militärisch und technologisch Konkurrenz vo dr USA und dr UdSSR zgrund gläge.
- Mit ihrem Chriegsiitritt in Erschten Weltchrieg händ d USA en Bruch in ihrer bisherige, gegenüber em Europa isolationistische Ussepolitik vollzoge. Daas isch au im Hiiblick uf di schpäteri Teilig vo dr Welt e wichtigi Zäsur. Usserdem händ d USA demit erschtmals in Europa interveniert und nöd umgekehrt.
[ändere] Neueri Iischtufig
Zuenehmend aber wird mit Beginn vom 21. Jahrhundert under Ziitgschicht d Epoche sit em Endi vom Zweite Weltchrieg begriffe, wil di lebende Ziitzüüge us dr Ziit vor em Zweite Weltchrieg verschtorbe sind bzw. zuenehmend verschterbed.
- D Epoche siit 1945 isch für di meischte Europäer, Asiate und Amerikaner e Friedensziit, wo dur kei grossi Chrieg 'prägt isch.
[ändere] Lueg au
- Ziitskala
- Jahreskalender (alli wichtige einzelne Jahr)
- Jahrzehnt
- Hischtorischi Jahrestääg im Chronik-Kalender (für es beschtimmts Datum)
- Aktuelli Ereigniss
- Moderne
- Poschtmoderne
- Nationalsozialismus
- Holocaust, Erschte Weltchrieg
- Zweite Weltchrieg
- Chalte Chrieg
- Neoliberalismus
- Islamismus
- Portal:Gschicht
- Faschismus
- Kommunismus
- Kommunistischi Partei
- Kulturrevolution
- Oktoberrevolution
- Demokratie
- Alti Gschicht
- Neuziit
- Schüeleraktion: A Letter To The Stars
[ändere] Weblinks
Der Artikel basiert uf ´ra freie Ibersetzung vum Artikel „Zeitgeschichte“ us dr dytsche Wikipedia.
