Gaius Julius Cäsar
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
De Gaius Julius Cäsar(100-44 v.Chr) isch a römischa Politiker, Triumvir, Outor, Fäudherr u Diktator gsi. Är het under anderum Gallie eroberet, d Helvetier unterworfe, de römisch Bürgerchrieg gwunne u Ägypte eroberet.
Läbe vor de Politik
Am 14. Juli im Jahr hundert vor Chrischtus isch de Gaius Julius Caesar us Sohn vomne verarmte aber hochadelige Gschäftsma uf d Wäut cho. Caesar stammt nämlich vom Gschlächt vode Julier ab, dass si nachfhre vom Julus, wo dr Sohn vom Aeneas isch. Es si schwirigi Zite gsi: De Marius (si Onku) hets i däm Jahr nit gschafft zum sübete Mau us Konsul gwäut z cho u de Lucius Cornelius Cinna isch a gueta Fründ vo de Familie Caesar gsi. Im Jahr 88 v.Chr. isch de Sulla in Rom igmarschiert u het sich us Diktator la usrüeffe. De Sulla het no a di auti Repulik gloobt u het si därum omi igfüert. Är het aber nai no mau gäge Marius verlore, bevor dä wiederum het chönne Konsul cho, isch er 86 v.Chr. gwäut gschtorbe. De Sulla isch jetz beschtätigt gsi. U zu däm Zitpunkt het de Caesar d Tochter vom Lucius Cornelius Cinna ghürate. U het müesse diversi Militärdienscht leischte bis de Sulla zrüggträte isch. Churz nach däm si Tod 78 v. Chr., isch er zrügg cho. Isch zimlich schnäu i de Rat vo de Pontifices ufgnocho.
Erschti Politischi Aktivität u Triumvirat
Scho baud derna isch er zum Pontifex Maximus gwäuta cho, u zwar 73 v. Chr., i där Gschwinidikeit isch vorhär no nie eper so hoch ufgschtige. De Caesar het aber meh politischi Macht welle. Är isch de baud amau omi zrüggträte u fasch sogort i Senat gwäuta cho. Aber si Ehrgiz isch unersättlich gsi. Er het sich de mit de fruschtrierte, politisch lahmgleite ehemalige Konsuln Gnaeus Pmpeius u Marcus Crassus zäme ta. Zäme hi si z erschta Triumvirat büudet. U siehe da de Pompeius u de Crassus si grad as Jahr später omi Konsul gsi. NO as Jahr später, 59 v.Chr. isch de Caesar Konsul cho. Am schluss vo sire Amtsperiode het er im Ustusch vo 50000 Ma sini Tochter am Pompeius zur Hochzyyt übergä. De Pompeius u de Crassus si 55 v.Chr. nomau zäme Konsul gsi, as Jahr später aber isch de Crassus gschtorbe uz Triumvirat isch usenandgfloge.
Prätor u de Fäudzug gäge d Helvetier
Gallischa Chrieg gäge Vercingetorix
Römischa Bürgerchrieg, Unterwärfig vo Ägypte u Sieg gäge Pompeius
Kalenderreform Als Pontifex Maximus (oberschter Priischter) isch dr Caesar au fer dr Kalender zueständig gsi. Under ihm isch dr uf ihn daift Julianisch Kalender igfüehrt worde. Dr underem Pabscht Gregor 1582 igfüehrt Gregorianisch Kalender, wo hüt in vilene Länder giltet, isch eigetlich numme e verbesserte Julianische Kalender.
Ermordig vom Cäsar
Nadäm, dass de Caesar de römisch Bürgerchrieg gwunne het, isch är unumstrittena Herrscher vo Rom gsi.Är hets aber vermide Aschpruch uf d Königskrona z erhäbe( as git Historiker wo behoupte, er heigi das no welle nahole), trotzdäm hei diversi Senatore daicht är welli sich zum König la usrüefe. Drum hi Brutus (Caesars Neffe) u Cassius a Mordplan afa schmide. A de Ide vom März (15.) hi di wö u zä witeri Senatore de Caesar erstoche. De Marcus Tullius Cicero isch obwoler de politisch Gägner vom Caesar gsi isch nit debi gsi.
Di nüi Ära unterem Octavian Augustus
