Coğrafya
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Coğrafya, insanlar ve yer (mekân) ile bunlar arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimdir. Yer ve insanlar arasındaki ilişkiler coğrafyanın konusunu oluşturur. Coğrafya sözcüğü Yunanca gaia (yeryüzü) ve gráphein (yazmak) sözcüklerinden türemiştir.
Gregg ve Leinhardt (1994), coğrafyayı 4 özellikle karakterize edilen bir disiplin olarak tanımlamaktadırlar.
- Birincisi bir yere eşsiz bir karakter kazandıran, yeryüzü üzerindeki özelliklerin dağılımıdır (örneğin dağlar, nehirler, denizler vb.).
- İkincisi, bazı şeylerin oldukları yerlerde ve zamanda neden ve nasıl meydana geldiğini anlamaktır (örneğin volkanlar gibi).
- Üçüncüsü, meydana gelen olayların, diğer olaylarla ilgisi ve bağlantısıdır (örneğin yağmur ormanlarının tahribi).
- Sonuncusu, coğrafyanın haritalar ile bilgilerin ve fikirlerin iletişimini sağlamasıdır.
Bu dört özellik birbiri ile çok çeşitli yollardan etkileşim içindedir. Bunlardan ilk üçü coğrafyanın temel prensipleridir. Sonuncusu ise coğrafî araştırmalar sonucu elde edilen bilgilerin ifadesidir.
Coğrafyanın bu değişik yönleri arasındaki etkileşim, onu tanımlama amaçlı olarak kesin çizgilerle bölünmesini zorlaştırır. Coğrafi beceriler, yerler (mekanlar), fizikî, beşerî ve çevre coğrafyası biçiminde bir bölümleme, bunlardan bir veya iki alanın coğrafya eğitiminin çeşitli basamaklarında yer alması; öğrencinin çeşitli alanlar arasındaki ilişkiyi anlamasının engellenmesi şeklinde bir sonuç doğurabilir.
Coğrafya, bazı yeteneklerin gelişimini ve kavramların anlaşılmasını içerir. Bu kavram ve yetenekler ise fizikî çevre (ortam), beşerî çevre ve bunlar arasındaki ilişki ile ilgilidir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Araştırma dalları
Başlıca iki araştırma dalı vardır, bunlar Fiziki coğrafya ve Beşeri coğrafya dır. Fiziki coğrafya yeryüzünün fiziksel özellikleri (yer, su, hava ve canlılar) ile ilgilenirken beşeri coğrafya bu fiziksel özelliklere göre şekillenmiş insan yaşayışı, ekonomisi gibi sosyal konularla ilgilenmektedir.
[değiştir] Coğrafi yer şekilleri
Kıta -- Ada -- Yarımada -- Kıstak -- Ova -- -- Plato -- -- Vadi -- Sıradağ -- Uçurum -- Mağara -- Yanardağ --- Krater
Okyanus -- Deniz -- Boğazı -- Körfez -- Koy -- Kapalı deniz -- Burun -- Irmak -- Göl -- Deniz kulağı -- Sığ yer -- Delta -- Kıyı gölü
Buzul -- Moren -- Buzdağı
Çalılık -- Çöl -- Tundra -- Savana -- Tropikal orman -- Orman-- Bataklık -- Mercan resfi--KANYONLAR
[değiştir] Coğrafi olaylar
Deprem -- Sel -- Yanardağ patlaması -- Lav -- Fay hattı -- Çığ -- Toprak kayması -- Tsunami -- Yanardağ -- Kaynaç -- Erozyon
[değiştir] Yerleşim birimleri
Köy -- Şehir -- Kasaba-Büyük Sehir--Metropol --göç
[değiştir] İnsanoğlu tarafından yapılan coğrafya değişiklikleri
Tepe -- Set -- Baraj -- Bent gölü -- Kurutulmuş arazi -- Sulama -- Tarla -- Çayırlık -- Tünel -- Bent -- Köprü -- Su Kemeri -- Yol
[değiştir] Siyasi
nüfusun bir ülkenin kalkınmasına etkisi -- koridor -- Enklav -- Eksklav--göç
[değiştir] Sınıflandırılması gereken terimler
Su (tatlı/tuzlu/çorak/kirletme vs. dahil) -- Tuzlu--Dümencilik
Dünyanın ülkeleri -- Şehirler -- Coğrafya aşırılıkları -- Jeoloji -- Yerbilim maddelerine de bakınız.
