Kultura unietycka
Z Wikipedii
Kultura unietycka to kultura, która rozwinęła się na terenie Moraw, Czech, Słowacji, Niemiec i zachodniej Polski, między końcem neolitu a początkiem epoki brązu. Nazwa pochodzi od miejscowości Únětice pod Pragą. Rdzenny jej obszar znajdował się na terenie Czech. Na terenach Polski objęła swym zasięgiem: Śląsk, Wielkopolskę, Ziemię Lubuską, Pomorze i Kujawy.
Powstała z oddziaływania kultury pucharów dzwonowatych na grupy lokalne kultury ceramiki sznurowej. W efekcie powstało kilka grup kultury unietyckiej z których najważniejsza znajdowała się w Úněticach. Kultura ta istaniała w I okresie epoki brązu czyli od 1800 r.p.n.e. do 1500 r.p.n.e. Ludność tej kultury trudniła się rolnictwem, zamieszkując tereny o najlepszych glebach. Produkcja rolnicza była na tyle duża, że nadwyżki produkcji rolniczej były przechowywane w jamach zasobowych oraz w wielkich naczyniach. W ten sposób przechowywano głównie ziarno kilku gatunków pszenicy, prosa, jęczmienia oraz roślin strączkowych. Rozwinięte było także przetwórstwo spożywcze, świadczą o tym żarna nieckowate. 32 takie okazy odnaleziono w Szczepankowicach. Ludność ówczesna zajmowała się także hodowlą. Zwiększa się znaczenie konia, który był także spożywany (wykopaliska w Łękach Małych).
Większość informacji o kulturze unietyckiej na naszych terenach pochodzi ze znalezisk grobowych, dlatego też niewiele wiadomo na temat osad i domów oraz życia codziennego. W grobach, głównie męskich znaleziono mnóstwo ozdób wytworzonych z brązu: naszyjniki, bransolety, kolczyki i wisiorki oraz liczne odmiany szpil do spinania odzieży, zagięte przy zaostrzonym końcu. Po raz pierwszy pojawiają się także ozdoby wykonane ze złota oraz z bursztynu.
Znaleziska grobowe mówią także wiele na temat cech społecznych tej kultury. Tzw. groby książęce, w których chowano mężczyzn, którzy odgrywali znaczącą rolę w społeczeństwie miały charakter kurhanów o średnicy sięgającej do 42 m i wysokości 8 m. Największe takie skupisko znajduje się w Wielkopolsce w okolicach Łęk Małych, które nazywane jest aktualnie "wielkopolskimi piramidami". Jeden zbadany kurhan znajduje się w okolicach Szczepankowic na Dolnym Śląsku. Ludzi mniej znacznych chowano w płaskich, rzadziej kurhanowych grobach w pozycji skurczonej i z mniejszą ilością ozdób. Wielkość i ilość ozdób znajdowanych w grobach książęcych świadczy o wielkości kultury unietyckiej, która musiała wywierać znaczny wpływ na inne kultury lokalne znajdujące się w jej strefie oddziaływania.
Charakterystyczne dla tej kultury były sztylety oraz berła sztyletowe produkowane z brązu.
Aktualnie trwają intensywne prace wykopaliskowe na stanowisku archeologicznym w Bruszczewie, gdzie odkryto osadę obronną z wczesnej epoki brązu z czasów kultury unietyckiej.
