Gniew (miasto)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Gniew


Herb Gniewa	Flaga Gniewa

Gmina
- rodzaj

Gniew
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1297

Burmistrz

Bogdan Badziong
(e-mail)

Powierzchnia

6,23 km²

Położenie

53° 50' N
18° 50' E

Wysokość

47 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2003)
- liczba ludności
- gęstość

6844
1098,6 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

83-140

Tablice rejestracyjne

GTC 0000 do GTC 9999

TERC10
(TERYT)

6222914024

Miasta partnerskie

Grafling (Niemcy), Pelplin (Polska), Teisnach (Niemcy)

Urząd miejski³

Plac Grunwaldzki 1
83-140 Gniew
tel. 058 535 22 55; faks 058 535 22 58
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Zamek Krzyżacki

Zamek i Stare Miasto

Nieczynny dworzec kolejowy

Gniew, miasto w woj. pomorskim, nad ujściem Wierzycy do Wisły, w powiecie tczewskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gniew. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. gdańskiego.

[edytuj] Położenie geograficzne

Gniew leży w widłach utworzonych przez Wisłę oraz uchodzącą do niej Wierzycę. Na tym odcinku Wisła płynie w Dolinie Kwidzyńskiej, która stanowi końcowy fragment tzw. Doliny Dolnej Wisły. Terytorialnie Gniew leży na skraju Pojezierza Starogardzkiego oraz Kociewia.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 6844 mieszkańców.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Gniewie w źródłach pisanych pochodzą z I poł. XIII w. Jeden z dokumentów określa tę okolicę nazwą "Terra Gymeu". Pierwotna nazwa miejscowości brzmiała Gmiew, choć w średniowieczu funkcjonowała też nazwa Wońsk. Nazwa niemiecka to Mewe – stąd do dziś w herbie miasta mewa. Od X w. tereny te należały do państwa Polan i były częścią Pomorza Gdańskiego. Po podziale kraju przez Bolesława Krzywoustego Gniew przypadł kasztelani starogardzkiej. Później ziemie te przypadły książętom Świecia, a w 1229 r. od Sambora i Świętopełka otrzymało je oliwskie opactwo cysterskie. W drugiej połowie XIII w. Sambor odebrał Gniew cystersom i w 1282 r. przekazał Krzyżakom w zamian za pomoc w walce ze Świętopełkiem. Była to pierwsza posiadłość zakonu na lewym brzegu Wisły. Ważne położenie strategiczne zdecydowało o budowie tu zamku. Po zbudowaniu warowni w 1297 r. Krzyżacy lokowali miasto na prawie chełmińskim.

Miasto kilkakrotnie przechodziło z rąk do rąk w latach 1410-1466, by po pokoju toruńskim stać się częścią państwa polskiego. W późniejszych latach starostą gniewskim był m.in. Jan Sobieski, późniejszy król Polski, który zbudował tu m.in. Pałac Marysieńki dla swojej żony Marii Kazimiery.

W 1626 r. podczas II wojny polsko-szwedzkiej w okolicach Gniewa doszło do starcia między siłami Rzeczypospolitej i Szwecji. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk Gustawa Adolfa. Była to druga w historii porażka polskiej husarii.

Na mocy traktatu wersalskiego Gniew znów wrócił do Polski. W czasie II wojny światowej hitlerowcy urządzili w zamku obóz przesiedleńczy dla ludności z Tczewa i okolic. Pod koniec wojny Niemcy zażarcie bronili miasta, aby osłonić drogę odwrotu z Tczewa i Gdańska. Ostateczne zakończenie walk nastąpiło 7 marca 1945 r.

[edytuj] Zabytki

Zamek krzyżacki z końca XIII wieku.
Pałac Marysieńki zbudowany przez Jana Sobieskiego, wówczas starostę gniewskiego, dla żony Marii Kazimiery w drugiej połowie XVII w. Wbudowany w kompleks zamkowy, jedną stroną zwrócony ku zamkowi, drugą ku Wiśle, dziś mieści hotel
Starówka o zachowanym średniowiecznym układzie przestrzennym, z szachownicowym układem ulic i centralnie położonym kwadratowym rynkiem (pl. Grunwaldzki). Dominuje niska zabudowa, a kamienice pochodzą z XV-XIX w. Pośrodku rynku gotycki ratusz, pełniący do dziś swoją funkcję.
Gotycki kościół parafialny pw. św. Mikołaja, położony w południowo-zachodnim narożniku rynku, zbudowany w XIV w., zrekonstruowany w XIX w. Budowla trójnawowa z wyodrębnionym prezbiterium oraz wieżą dzwonną wtopioną w nawę środkową.
Pozostałości murów obronnych miasta i zespołu zamkowego

[edytuj] Gospodarka

Współcześnie w Gniewie i okolicach działa ok. 700 firm, z czego kilka ma kapitał zagraniczny, m.in. Ulstein Fama sp. z o.o. (dawniej Zakłady Mechanizmów Okrętowych "Fama") oraz Optiroc Gniew sp. z o.o. (fabryka keramzytu).