Alfabet gruziński

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Alfabet gruziński - rodzaj pisma głoskowego, służący do zapisywania języka gruzińskiego oraz kilku innych kartwelskich języków grupy kaukaskiej.

Alfabet gruziński powstał najprawdopodobniej w IV w. n.e. Za podstawę do jego tworzenia służył alfabet grecki, jednak szczegółowe pochodzenie znaków nie jest znane. Zgodnie z tradycją, za twórcę alfabetu gruzińskiego uważany jest legendarny pierwszy gruziński władca - Parnawaz. Istnieje również przekaz, według którego alfabet gruziński opracował Mesrop Masztoc, którego autorstwa jest również alfabet ormiański.

Najstarsze zabytki zapisane alfabetem gruzińskim pochodzą z V w. n.e. i zapisane są w starszym wariancie – piśmie chucuri (z gruz. 'kościelny'). Obecnie używana forma - pismo mchedruli (gruz. 'wojenny'), pochodzi z XI w.

Współczesny alfabet gruziński składa się z 33 znaków. Nie są rozróżniane duże i małe litery.

Litera	Nazwa	Transliteracja	Wymowa¹
ა	an	a
ბ	ban	b
გ	gan	g
დ	don	d
ე	en	e
ვ	vin	v	w
ზ	zen	z
თ	t’an	t’	t^h
ი	in	i
კ	kan	k	glottalizowane² 'k'
ლ	las	l
მ	man	m
ნ	nar	n
ო	on	o
პ	par	p	glottalizowane² 'p'
ჟ	žan	ž	ż
რ	rae	r
ს	san	s
ტ	tar	t	glottalizowane² 't'
უ	un	u
ფ	p’ar	p’	p^h (przydechowe 'p')
ქ	k’an	k’	k^h (przydechowe 'h')
ღ	γan	γ	charczące dźwięczne ‘h’
ყ	qar	q
შ	šin	š	sz
ჩ	č’in	č’	cz^h (przydechowe 'cz')
ც	c’an	c’	c^h (przydechowe 'c')
ძ	dzil	dz
წ	cil	c	glottalizowane² 'c'
ჭ	čar	č	glottalizowane² 'č'
ხ	xan	x	charczące ‘ch’
ჯ	džan	dž	dż
ჰ	hae	h

¹ Tam, gdzie nie zostały podane informacje dotyczące wymowy, pokrywa się ona z polskim odpowiednikiem.
² Glottalizacja oznacza dodatkowe zwarcie krtani w momencie wymawiania danej spółgłoski.