Latiensche Spraak
From Wikipedia
Latiensch of ouk Latien is de Spraak vun de olen Römers. Ok later wöör un ward latiensch snackt un vör allens schreven: In de Kark, in de Medizin, vun de Afkaatens, de Biologens un ok süns in de Wetenschapen.
[Ännern] Belangrike Kennteken van düsse Taal
Het Latien höört to den itaalsken Talen, de sümmes wier to den Tak van de centum Talen höört, de weer een Onderdeel van de indogermaansken Talen sünt. Latien is ene syntetiske Taal, dat betekent, dat bijna aol de grammatisken Formen düür Voorsettels (Präfix) of Anvugels (Suffix) an de Stam van de Woorden gebeld werdt. Latien hef bi de Hoofdwoorden ses Naamfallen, dat sünt die veer, die wi ouk in Hoogdüütsk hett, aos er sünt Nominativ, Genitiv, Dativ en Akkusativ, en twee, die er vandaag in het Hochdütsk nich meer sünt, de Ablativ een Reste van de Vokativ. Bi de Doewoorden hef het Latien jüstsou aos Platt- en Hoogdüütsk 6 Tieden , maar se worren bijna aolle sonder Hülpsdoewoorden bebeldt. Dat gült ouk vöör dat Belden van Aktiv en Passiv en van de Isform en de Mogelikheidsform. Düür düsse velen grammatisken Formen met velen Uutzonderungen is Latien heel swoar te leren. Düt mag ene Oorsake doarvöör sijen, dat aol in Roomske tiet het gewone volk ene heel makkelikkere Form met minder grammatiske Formen, het sou genomde Vulgärlatien, gebroik, woaruut sik naar het einde van het Roomske Riek aolle romaanske talen van vandaag ontwikkeleden.
[Ännern] Historie
In de ole Tiet weer Latiensch de Spraak vun de Lü ut de italiensche Landschap Latium, wo Rom in liggen deit. Mit dat Utbreeden vun dat Römsche Riek breed sik ok de Spraak ut, bit na Britannien un Germanien. Na dat Enn vun dat Römsche Riek bleev Latiensch de Spraak vun de Kark un vun de Wetenschap. Wokeen op sik höll, de harr in't Medeloller latiensch snackt. Bet so 1300 weern ok in dat plattdüütsche Spraakrebeet de opschreeven Saaken op latiensch. Ok Adam vun Bremen harr op latiensch schreeven. Denn geev dat obers ok in de Hansetiet af un an Urkunnen op plattdüütsch.
Ut ganz verscheeden Tieden sünd denn ok latiensche Wöör in dat plattdüütsche kamen, to'n Bispeel de Keuk oder de Persepter.
