Ngā Puhi

Nō Wikipedia Māori

Ko Ngā Puhi he iwi nui, nō Te Tai-tokerau, Te Ika-a-Māui, Aotearoa. Kua tae ki te 103,000 ngā mema i te 2001.

[edit] Te whare o Ngā Puhi

Ko te Whare o Ngā Puhi: Tāmaki-makau-rau ki Te Rerenga Wairua. Ko ngā pānga atu ko Ngāti Whatua, Te Rarawa, Te Aupouri, Ngāti Kahu, Ngā Puhi ki roto. Ko ngā rārangi maunga ngā poutokomanawa i hikia te tāhūhū o te whare o Ngā Puhi.

Ko Ngā Puhi te Iwi.

Ko Ngātoki-mata-whaorua te waka.

Ko Ngāti Hine te hapū.

Ko Rahiri rāua ko Ahuaiti te pūtake.

Ka matakitaki atu ki te mōwhitinga mai o te rā, kia pā mai ki ngā pāpāringa o taku maunga tapu o Hikurangi e heke ai ana roimata mā te tonga, ko Hikurangi te awa. Ka rere taku awa kua pahure mai i Te Hoanga, te kohatu i whakamahia ai e ngā tūpuna hei whakakoi i ā rātou toki, ka heke. Kia titiro ake ki te whare tupuna ki a Eparaima Makapi e tū mai rā me te wharekai a Te Kauta i runga i te marae I a Kaikou. Ka rere tonu taku awa kia pahure ake i te marae o Rōma i whakaritea ai e ngā tūpuna hei tūnga whare hui e tū mokemoke tonu ana i tēnei wā. Ka rere tonu taku awa, kua pahure i te tupuna whare nei i a Tau Henare me Ngā Tau e Toru te whare tawhito, ki te wharekai ki a Pipiwai e tū mai rā ki runga o te marae o Te Horo. Ka heke atu i konā kia tae ki Tiiti ki te Apunga ki te hononga o te awa ki tō Mangakahia, e heke atu ai ki Tītoki ko Korokota e tū mai rā ki te taha mauī. Ka rere atu taku awa, kia tae atu ki Tangiterōria ko Tirarau e tū mai, ka noho.

Ko Ngāti Hau te Hapū.

Ko Rahiri rāua ko Whakaruru te putake.

Kia titiro atu ki te rāwhiti ki taku pā, ki a Te Ruapekapeka, e kōrerohia nei e te nuinga, te pūtakenga mai o te awa o Te Wairua. E pahure mai ai i te tupuna whare i a Te Ruapekapeka e tū mai rā i runga o tana marae I a Akerama (Ngāruahine), ka heke atu i konā kia pahure ake i te whare tupuna I a Iho o Nehua, ko te marae ko Whakapara, ko Huruiki te maunga, ka rere tonu taku awa kia titiro tahanga ake ki tērā o aku whare tupuna, ki Te Reo o te Iwi e tū mai rā ki runga o te marae o Pehiaweri, ko Maruata te maunga ka heke atu kia pahure atu ite tupuna whare i a Te Maungarongo e tū mai rā ki Poroti, i raro iho o tana maunga tapu i a Whatitiri, kia pahure atu mā te taha atu o Korokota kia tae atu ki Tangiteroria kia hono atu ki a Hikurangi awa, kia whakataka atu ki te awa o te Wairoa, ki te Kaipara, kia huihui atu ai ki ngā tini marae o te rohe o Ngāti Whātua ki te Kaipara. Kua titiro atu rā ki te pūaha ki te Moana-nui-a-Kiwa.